Kurye Hakları Derneği 16 Şubat Maraş merkezli gerçekleşen deprem sonrası deprem bölgelerine giden kuryelerle yaptığı çalışma sonrasında “Deprem bölgesindeki gönüllü kuryelerin deneyimleri raporu”nu yayımladı. Rapor hazırlık sürecinde 15 ilden 30 kuryeyle görüşmeler yapıldı.
Kuryelerin grupları aracılığı ile çoğu depremi ilk dakikalarında öğrenirken depremin ilk saatlerinden itibaren “nasıl yardım edebiliriz” diyerek düşünmeye ve plan yapmaya başladıkları ifade edildi.
2021’de kurulan Motosikletli Arama Kurtarma Derneği’nin de kurucuları arasında yer alan, AFAD, Orman Genel Müdürlüğü, AKOM, AKUT gibi kurumlarla iş birliği içinde eğitimler alan İstanbul’daki kurye dernekleri başkanlanı ve yöneticileri deprem sabahı 07.00’de İstanbul Valiliği ile koordineli bir şekilde havaalanında toplandı. Eğitimli onlarca kurye merkezi planlama doğrultusunda arama kurtarma çalışmalarına katılmak üzere Kahramanmaraş ve Malatya’ya nakledildi.
Kuryeler deprem bölgesine arama kurtarma çalışmasından ulaşılmamış noktalara ilaç/gıda/bebek maması temine; mazotu biten iş makinalarına mazot ulaştırmaktan yaralıları koordine dahilinde ambulansa ulaştırmak gibi pek çok faaliyete katıldı.
Trendyol kuryeleri deprem bölgesine kendisi göndermiş gibi izlenimi yaratmaya çalıştı
İlk gün İstanbul’dan organize bir şekilde deprem bölgesine gidildiği gibi bireysel olarak da yola çıkanlar olduğu aktarılırken bazı kuryelerin depreme yardıma gittiği için işten çıkartıldığı kaydedildi. Kendi sistemini inaktif edebilen “esnaf kurye”lerin sahada olduğu aktarılırken Trendyol’un kendi iradesiyle giden kuryeleri sanki firma tarafından gönderilmiş gibi yansıtmaya çalıştığı kaydedildi. Trendyol’da çalışan bir kurye ise şunları söyledi:
Bizi sanki onlar göndermiş gibi bir hava estirmeye çalıştılar. Onun üstüne yatma eğilimindeydiler. Tepkiler herhalde biraz fazla olunca vazgeçtiler diye düşünüyorum
Kuryelerin depreme hazırlık önerileri
Kuryeler hem meslektaşlarına hem de yetkililere depreme hazırlık sürecine dair öneriler de sundu. Kuryelerin önerileri şöyle:
- Başta deprem bölgesinde çalışmalara gönüllü katılmış kuryeler olmak üzere isteyen tüm kuryelere Afet Bilinci, Arama Kurtarma, İlkyardım ve Amatör Telsizcilik eğitimleri verilmeli, kuryeler sertifikalandırılmalıdır.
- AFAD’a bağlı motorize ekipler kurulmalıdır. Ayrıca 112, İtfaiye gibi kritik görevdeki kurumların da özel motorize grupları olmalıdır. Bu konuda kuryelerden destek alınmalıdır.
- Büyük Marmara Depremi’ne hazırlık kapsamında başta İstanbul çevresindeki iller olmak üzere aktif faylara yakın illerde eğitimlerini tamamlamış, her an harekete geçmeye hazır birkaç yüz kişilik “Hızır Acil Kurye” grupları kurulmalıdır.
- Tüm kurye dernekleri, kuryelerin eğitim alması konusunda teşvik edilmeli ve kurumsal iş birliği temelinde desteklenmelidir. Depreme hazırlık konusunda yerel yönetimlere ve ilgili devlet kurumlarına projeler sunan derneklerin önerilerine ivedilikle dönüş yapılmalı. Yerel veya ulusal çapta kuryelerle ilgili yapılan planlamalara tecrübeli dernek yöneticileri dahil edilmelidir.
- Kuryelere İleri Sürüş Eğitimi ücretsiz olarak sağlanmalıdır. Sadece motosiklet kullanmanın yetmediği, elverişsiz ve olağanüstü şartlarda zamanla ve imkansızlıklarla yarışıldığı bir ortama hızla ayak uydurulabilmesi için tüm kuryelerin İleri Sürüş Eğitimi’ne hâkim olması gerekmektedir.
- Kuryeler asgari düzeyde motosiklet bakım ve onarımı konusunda da eğitimden geçirilmelidir. Bir ustanın olmadığı ya da ani gelişen aksilikleri kendi başına çözme becerisine kuryeler sahip olmalıdır.
- Kuryeler zor şartlarda kendi ihtiyaçlarını giderebilmeli ve özellikle barınma gibi temel sorunlarını çözebilecek “kampçılık” gibi konularda kendilerini geliştirmelidir.
- Sahada görev yapacak kuryelerin mini scooterlar ile veya zorlu koşullara ve dağ yollarına uygun olmayan motosikletler ile değil cross ve araziye uygun motosikletler ile çalışmasının imkanları yaratılmalıdır.
- Kuryelerin lojistik dışında acil personel taşıma görevi yapacağı da düşünülerek motosiklet ve araç ekipman tercihinde bu durum hesaba katılmalıdır.
- Kuryelerin oynadığı ve oynayabileceği rol düşünülerek deprem bütçesinden kuryelerin hazırlığı için pay ayrılmalıdır.
Deprem anı ve bölgesinde koordinasyon, organizasyon
- Eğitimli kuryeler kendi aralarında ve deprem çalışmalarını yönetecek merkezi koordinasyon ile her an organize olabilecek şekilde iletişim ağlarında bir araya getirilmelidir. Bu iletişim ağları Whatsapp, e-mail grupları olabileceği gibi sırf bu konu için hazırlanacak APK’lar da düşünülebilir.
- Deprem anında gönüllü olabilecek kuryeleri organize etmek ve yönlendirebilmek için merkezi koordinasyon ile iletişimde olan eğitimli kuryeler görevlendirilmelidir.
- Kuryelerin deprem bölgesine en hızlı şekilde ve donanımlı gidebilmesi için malzemeler havaalanlarında hazır tutulmalıdır.
- Her dernek, sendika kendine bir çadır almalı ve faaliyete gittiği yerde kendi merkezini de kurmalıdır.
- İlk günler telefon şebekeleri ve internet çöktüğü için hazırlık ona göre yapılmalı; alternatif iletişim için telsiz ve adresler için çevrimdışı harita programları kuryelere temin edilmelidir.
- Büyük çevrimiçi dağıtım yapan firmalar aplikasyonlarına “Deprem Acil” butonu eklemeli, deprem anından itibaren bu buton aktifleştirilmeli ve ihtiyaç sahipleri ile kuryeler arasında bir iletişim kanalı olarak değerlendirilmelidir.
- Yakıt ve motosiklet bakımı konusunda bölgelerde konumlandırılan kurye sayısına paralel olarak “Motosiklet Bakım İstasyonları” kurulmalıdır.
- Plansız ve kontrolsüz deprem bölgesine gelişleri engellemek için hangi ekiplerin hangi aşamada nerelere gideceğine dair planlamalar yapılmalı.
- Hazırlık ve eğitimlere katılmamış ama deprem sonrası harekete geçmek isteyen gönüllü kuryeler için Deprem Acil Kurye telefon hattı kurulmalıdır.
- Kamu spotları ile numara herkese şimdiden duyurulmalıdır.
- Sürdürülebilir yardım çalışmaları, kuryelerin sağlığı ve verimliliği için rotasyona önem verilmelidir. Sahada çalışan kuryeler ihtiyaç temelinde yeni katılacak kuryelerle yer değiştirilip dinlendirilmelidir.
Deprem sonrası kuryelere yönelik çalışmalar
- Her depremin benzer yanları olduğu gibi kendine özgü yanları da olabileceği gerçeğinden yola çıkarak deprem sonrası çalışmalara katılan her kuryenin deneyim ve önerileri bir bilgi havuzunda toplanmalıdır.
- Hiçbir hazırlığı olmadan çalışmalara katılan gönüllü kuryeler vakit kaybetmeden eğitim programlarına dahil edilmelidir.
- Kuryelerin psikolojik destek alması için ilgili kurumlar harekete geçirilmeli ve kuryeler bu destekleri almaları için teşvik edilmelidir.
Raporun tamamı için buraya tıklayınız.
Sendika.Org