Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın açıkladığı işçi sendikaları üyelik istatistiklerine göre 16 milyonu aşkın kayıtlı işçi içinde sendika üyesi olanların oranı %14. İşçi sınıfının büyük çoğunluğu örgütsüz ve iktidarın, sermayenin belirlediği koşullarda çalışmaya mahkûm
Türkiye uzunca bir süredir ortalama ücretin asgari ücrete eşitlendiği, yine benzeri bir şekilde emekli aylıklarının da en düşük emekli aylığında yoğunlaşmaya başladığı bir ülke.
İşçi sınıfının toplam gelirini belirleyen tümüyle siyasi irade; hem asgari ücret üzerinden hem de “memur” ve emekli aylıkları üzerinden.
İktidar işçi sınıfını yoksullukta bütünleşme, sermayenin gereksinimlerine uygun ve toplumsal algıyı etkileyeceği biçimde bu süreci yönetiyor.
Bütün bunların gerisinde ise işçi sınıfının ücretleri üzerinde söz ve karar sahibi olamayacak şekilde örgütsüz ve toplu sözleşmesiz bırakılması yatıyor.
Bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanan işçi sendikaları istatistikleri yukarıdaki vurgulanmak istenenin bir özeti.
16 milyonu aşkın kayıtlı işçi içinde sendika üyesi olanların oranı %14. İşçi sınıfının büyük çoğunluğu örgütsüz ve iktidarın, sermayenin belirlediği koşullarda çalışmaya mahkûm.
Sendikalı işçi sayısında bir önceki döneme (Temmuz 2022) oranla küçük oranlı bir artış var. Büyük denizde küçük bir damla misali.
İşkolları üzerinden örgütlülük düzeyine bakıldığında en yoğun sendikalı işçi çalışan işkolu %55,5 ile Genel İşler.
Örgütlülük yoğunluğu bakımından bu işkolunu Sağlık ve Sosyal Hizmetler %35, Savunma ve Güvenlik %32 ve Enerji %30 ile izliyor.
Sendikal örgütlülüğün en zayıf olduğu işkolunun ise %3 ile inşaat işkolu olması hiç de şaşırtıcı değil. Örgütsüzlükte inşaat işkolunun ardından %5 ile konaklama, %6 ile ticaret, %7 ile kağıt, %8 ile dokuma ve gemi yapım, örgütsüzlüğün en yaygın olduğu işkolları.
20 işkolunda bakanlık kayıtlarına giren toplam 229 sendika bulunuyor. İşkolu barajını (%1) aşabilen sendika sayısı 61. İstatistikteki sendikaların 168’i ise barajın altında kaldığı için Bakanlık tarafından toplu iş sözleşmesi yetkisi verilmemekte.
Üye sayısı 50 binin üzerinde olan sendika sayısı sadece 9. Üye sayısı 10 binden büyük ve 50 binden küçük sendikalar sayısı 30, üye sayısı binden büyük ve 10 binden küçük sendika sayısı ise 38. Bakanlık listesindeki sendikaların büyük çoğunluğunun üye sayısı binin altında.
İstatistiklerde DİSK’e bağlı sendikalardan Nakliyat İş sendikasının yeniden baraj üstüne çıktığı, Güvenlik Sen sendikasının ise baraj altına düştüğü görülüyor. Ocak 2022 istatistiklerinde ülke barajını geçtikten sonra, sürekli işveren baskısı ile baraj altına itilmeye çalışılan Enerji Sen sendikası ise 3. kez üst üste baraj üstünde kalmayı başardı.
Tüm yalanlara, baskılara, kapalı kapılar ardından dönen oyunlara inat, DİSK Enerji Sen bir kez daha Türkiye barajının üzerinde.
Birlikte inandık, birlikte başardık ✊
https://t.co/Z1P4YootLJ pic.twitter.com/OkN12LDb7M— DİSK/Enerji-Sen (@enerjisen) January 19, 2023
Öğretmen Sendikası da “ticaret, büro, güzel sanatlar ve eğitim” sektörlerinde çalışan 4 milyon emekçiyi kapsayan 10 no’lu işkolundaki bir bağımsız sendika olarak üye artışıyla dikkat çekiyor. Ağustos 2021’de kurulan ve ilk olarak Ocak 2022 istatistiklerinde yer bulan sendika bir yıl içinde üye sayısını 5.558’e çıkardı.
Göstergeler işçi sınıfı açısından büyük bir soruna işaret ediyor. Bu koşullarda, işçi sınıfının içine sıkıştırıldığı ve her geçen gün yoğunlaşan yoksulluk çemberinden sıyrılmak zor görünüyor. Hiç şüphesiz bu kırılmayacak bir çember değil. Bunun için bütün işçilerin öncelikle kendi gerçekliğini farkına varması, gücüne inanması ve kararlılıkla mücadele etmesi gerekiyor. Hiç kimse kurtarıcı beklemesin, bu çemberi kıracak olan işçinin bizzat kendisi olacaktır.
Sendikaların hangi üst kuruluşa üye olduğuna dair bilgi istatistikte yer almamakta. Bir süre konfederasyonların üye sayıları da yayımlanmaktaydı. Temmuz 2022’de sadece konfederasyonlara üye sendika sayıları yazılmıştı. Şimdi hiç bilgi verilmemekte.
Tek tek sendikalar ve üst kuruluşları kendi web sayfalarından bakılarak hesaplanmak zorunda. Yanılgı payı olmakla birlikte Ocak 2023 istatistiğinde Türk-İş’in toplam üyesi 1.269.725, Hak-İş’in toplam üye sayısı 785.297 ve DİSK’in ise 230.500.
Önceki döneme kıyasla Türk-İş bu dağılımda bir miktar kayıp yaşamış. Hak-İş ve DİSK ise küçük de olsa daha fazla paya sahip olmuş.
Aralarında çeşitli konfederasyonlara bağlı ve bağımsız sendikaların bulunduğu diğer grubu da dağılımda payını artıranlar arasında.
Bu dönemde sendikalara ilişkin bilgilere bakıldığında önceki dönemde üç farklı işkolundaki üç sendikanın listeden yer almadı. İki sendika Bir Sağlık-İş ve Resto-İş sendikalarının ise dosya numaralarında değişiklik yapıldı. 9 işkolunda ise listeye yeni sendikalar katıldı. Genel İşler bu alanda en fazla yeni sendika (3 adet) ile öne çıktı.
İşkollarındaki toplam çalışan sayısında artış ise %1,1 düzeyinde. Bazı işkollarında önemli sayıda çalışan işçi azalma var. Bunlar avcılık, madencilik, dokuma, çimento, sağlık, konaklama ve genel işler. Bunlar içinde mevsim etkisiyle konaklama (%12) diğerlerinden belirgin şekilde ayrıldı.
Çalışan sayısında azalma bakımından dokuma (22 binin üzerinde) ve genel işler (15 bine yakın) ilk üç sırayı paylaştı.
Çalışan işçi sayısından artış yaşanan işkollarına bakıldığında taşımacılık %6, inşaat %5’in üzerinde artış ile öne çıktı.
Ticaret işkolu bütün kayıtlı çalışan işçiler içinde 4 milyonu aşan kişiyle ilk sırada yer aldı. Bunu metal, inşaat, dokuma ve konaklama izledi.
Sendika.Org