Balıkesir’in merkez Karesi ilçesindeki ZSR A.Ş. adlı mühimmat fabrikasında meydana gelen ve 11 kişinin yaşamını yitirdiği patlamanın yankısı sürüyor. Patlamada yaşamını yitiren 38 yaşındaki Çetin Karamüftüoğlu’nun annesi Fidan Yılmaz, oğlunun ağır çalışma koşullarında hayatını kaybettiğini söyledi.

BirGün’e konuşan Yılmaz, oğlunun uzun ve insani olmayan saatlerde çalıştırıldığını ifade ederek şu açıklamayı yaptı: “16 saat çalışıyordu. Sabah 6’da servise biniyor, gece 1’de eve geliyordu. Yılbaşına kadar izin verilmediğini söylediler. Her gün 16 saat çalışacaksınız demişler. Benim çocuğum uykusuz öldü. Çalışma şartları insanlık dışıydı. Hele ki tehlikeli ürünlerin üretildiği bir yerde bu kadar ağır şartlarda, izinsiz çalıştırmak çok büyük bir risk. İşçilerin izin kullanmasına bile izin vermiyorlardı. Oğlumun ayağından iğne yaptırması gerekiyordu ama izin alamadığı için özel hastaneye gitmek zorunda kalıyordu.”

Fidan Yılmaz, oğlunun yaşadığı zorluklara dikkat çekerken, fabrikada işçilerin çalışma şartlarının denetimsizliğine ve iş güvenliği eksikliğine vurgu yaptı. “Oğlum bir süre işsiz kalmıştı. Bu işi bulduğuna sevinmiştik. Böyle olacağını nereden bilebilirdik. İnsan hayatını bu kadar hiçe saymak kabul edilemez” diyen Yılmaz, olayın tüm boyutlarıyla aydınlatılmasını talep etti.

Makineler uyarılara rağmen tamir edilmedi

Patlamada hayatını kaybedenlerden biri olan 28 yaşındaki Enes Kırmızı’nın eşi Feyza Kırmızı da eşinin defalarca şikâyet ettiği çalışma ortamındaki ihmalleri dile getirdi. Kırmızı, şu ifadeleri kullandı: “Sana bunu yaşatanlar hesabını verecek. Dört haftadır makinenin bozuk olduğunu söylüyordun. Tamir edip edip çalıştırdılar.”

Balıkesir Cumhuriyet Başsavcılığı koordinesinde başsavcı vekili ve dört savcının yürüttüğü soruşturma kapsamında; kimya, makine, iş güvenliği ve jeofizik mühendislerinden oluşan uzman bilirkişi heyeti, patlamanın yaşandığı fabrikada incelemelerde bulundu. Ancak bu incelemeye Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) dahil edilmediği öğrenildi.

Yaşanan bu gelişmenin ardından Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ve TMMOB’a bağlı Balıkesir Akademik Odalar Birliği’nin ortak bir komisyon kurarak önümüzdeki günlerde bağımsız bir inceleme gerçekleştirecek. TMMOB Balıkesir İl Koordinasyon Kurulu tarafından yapılan açıklamada, “Olay soruşturmasının kamuoyuna kapalı, meslek odaları ve sendikaların katılımı sağlanmadan yürütülmesini doğru bulmuyoruz. Bu iş cinayetinin takipçisi olacağımız bilinmelidir” denildi.

Açıklamada ayrıca şu ifadeler yer aldı: “İş kazası ve iş cinayetlerinde gerçek sorumlular cezalandırılmadığı için bugünleri yaşıyoruz. Bugünün hesabı da gerçek sorumlularına sorulmazsa, yarınlarda yeni iş cinayetlerine hatta katliamlara neden olacaktır. Ücretlerini işyeri sahiplerinden alan iş güvenliği uzmanlarının bağımsız ve işin gereklerine uygun değerlendirmelerde bulunması her zaman ve her ortamda beklenemez. İşverenlere maliyet çıkartacak önerilerde bulunması çoğu kez mümkün olamamaktadır. Bir kez daha iş güvenliği uzmanlarının bağımsız ve tarafsız, işin gereklerini özgürce yansıtabileceği uygun koşulların oluşturulması için ilgili tarafların bir araya gelmesi gerekmektedir. İş güvenliği denetimleri artırılmalı, tespit edilen uygunsuzluklarda caydırıcı idari ceza işlemleri mutlaka uygulanmalıdır.”

∗∗∗

İş cinayetleri kanayan yara

Dünya genelinde her yıl 3 milyon işçi ,iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle yaşamını yitiriyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) raporlarına göre; Türkiye’de 2023 yılında en az 1.843 işçi hayatını kaybetti. Türkiye, ölümlü iş kazalarında Avrupa birincisi olurken, inşaat, tarım ve taşımacılık gibi sektörler en riskli alanlar olarak öne çıkıyor. Denetim eksiklikleri, uzun çalışma saatleri, ekipman yetersizlikleri ve işçilerin yeterli eğitim alamaması iş cinayetlerinin başlıca nedenleri arasında yer alıyor. Uzmanlar, işçi ölümlerini önlemek için etkin denetimler, caydırıcı cezalar ve iş güvenliği bilincinin artırılmasının şart olduğunu vurguluyor. Ankara Tabip Odası Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Togay Yılmaz, Balıkesir’deki insan yaşamını merkeze alan bir çalışma kültürünün önemine dikkat çekti.

∗∗∗

Yaptırım uygunlandı mı

Patlama ve 11 işçinin yaşamını yitirmesi Meclis gündemine taşındı. DEM Parti Mersin Milletvekili Perihan Koca, patlamaya ilişkin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın cevaplaması istemiyle bir soru önergesi verdi.

Soru önergesinde güvenliğe dair detayları talep eden DEM Parti Milletvekili Koca, Bakan Işıkhan’a şu soruları iletti:

• “Adı geçen işletmenin iş güvenliği denetimleri bakanlığınızca düzenli bir şekilde yapılmış mıdır? Yapılmışsa bu denetimler sonucunda herhangi bir eksiklik görülmüş müdür?

• Söz konusu firmaya yapılan denetimler sonucunda görülen eksikliklerle ilgili herhangi bir yaptırım uygulanmış mıdır? Yapılmışsa ne gibi yaptırımlar uygulanmıştır?

• Zirve Holding ve Senta Madencilik Sanayi ortaklığında ZSR Patlayıcı Sanayi adıyla faaliyet sürdüren işletmenin alması zorunlu olan Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik gereği hazırlaması gereken belge eksik midir? Bu belgenin eksikliği ile ilgili bakanlığınızın herhangi bir denetlemesi ve yaptırımı olmuş mudur?

• Balıkesir Valisi hangi kriterler çerçevesinde olumlu izlenimler edinmiştir?​”

Kaynak: BirGün