Daha önce Boric’in programının temel başlıklarını ve programın hazırlanma sürecini anlatan bir çeviri-derleme yayımlamıştık. Şimdi de Boric’in programının “insan hakları” başlıklı bölümününün tam çevirisini sunuyoruz
Şili’nin yeni devlet başkanı Gabriel Boric’i iktidara getiren süreç ve bu süreçte oluşturulan programı tartışılmaya devam ediyor. Daha önce Boric’in programının temel başlıklarını ve programın hazırlanma sürecini anlatan bir çeviri-derleme yayımlamıştık. Şimdi de Boric’in programının “insan hakları” başlıklı bölümününün tam çevirisini sunuyoruz.
Hükümetimizin temel dayanaklarından bir tanesi her yerde ve her an insan haklarına sınırlamasız saygı olacaktır. Bu çerçevede başlıca adımlardan bazıları şöyle olacaktır;
İnsan hakları yaklaşımının devletin tüm yapısına işlemesi gerekmektedir. Bunun için DDHH sekreterliğinin diğer bakanlık ve kamu hizmetleriyle işbirliği halinde olması gerekmektedir, böylece tarihi ayrımcılığa uğrayan grupların öncelikli korunmasının yanı sıra eşitlik prensibi, ayrımcılık karşıtlığı, sosyal katılım, adalete erişim, şeffaflık, hesap verilebilirlik, görüş ve cinsiyet farklılığının içerilmesi gerçekleşebilir.
Adaletin sağlandığı, iyileştirmelerin yapıldığı ve insan hakları ihlallerinin tekrarının yaşanmayacağı garantisiyle gerçek anlamda ilerlemek için bir dizi önlem alınacak. Özel olarak;
gözaltında kaybedilen insanların araştırılmasında nihai varış noktalarını netleştirmek için toplum örgütleri ile birlikte çalışan, yeterli kaynaklara ve uzmanlaşmış donanıma sahip uzman multi-disipliner ekipleri olan ilgili kamu kuruluşlarıyla bütünleşmiş ulusal, etkili bir planın yürürlüğe konulmasında ilerlenecek.
Kalıcı nitelikte komisyonun oluşumu hak ihlallerinin, faili meçhullerin, işkencelerin ve sivil askeri diktatörlükte gerçekleşen kayıpların ve demokrasiye dönüşten bu yana insan hakları mağdurlarının tanılandırılması için bir kurulmasında ilerlenecek, böylece mağdurlar ve aileler, PRAIS ve diğerleri gibi tazminat ödemelerine erişecek.
Uluslararası insan hakları örgütlerinin tavsiyesine uyarak 2.191 Sayılı Af Kanunu Kararnamesi’ni geçersiz kılmak için uygun formülle düzeltme yapacağız.
Kapsamlı tazminat standartlarına uygun olarak ilerlemek için diktatörlüğün mağdurlarına yönelik tazminat tedbirlerini gözden geçireceğiz.
Bu çerçevede, siyasi tutuklular ve işkence mağdurları, infaz edilen ve/veya kaybedilenlerin aileleri ve aklanan kişilere yönelik çeşitli tazminat aylıklarının tutarları yeniden düzenlenecek. Farklı tip aylıklar arasındaki mevcut uyuşmazlıklar da ortadan kaldırılacak.
Bu davaları araştıran bakanlardan oluşan ziyaret ekipleri, Soruşturma Polisi’nin İnsan Hakları Ekibi ve Adli Tıp Hizmeti’nin İnsan Hakları alanı gibi soruşturma ve cezalandırma işlevi olan adalet sisteminin organlarını güçlendirilecek.
Soruşturma ve cezanın ilerletilmesinden sorumlu kamu kurumlarını, bu davaları araştıran Savcılık ekiplerini, Soruşturma Polisi İnsan Hakları Tugayı ve Adli Tıp Hizmetinin İnsan Hakları alanını güçlendireceğiz.
Başta geri dönüşü olmayan fiziksel hasar mağdurları, göz yaralanmaları mağdurları, cinsel şiddet mağdurları ve cinayet mağdurlarının yakınları olmak üzere insan hakları ihlal edilen tüm kişilerin tazmin edilmesini sağlayan yasal ve idari düzenlemeleri teşvik edeceğiz.
Carabineros’un yeniden kurulmasının öne çıktığı bir dizi yaşananların tekrarlamama garantisi önleminde ilerleyeceğiz. Yeni polis, diğer şeylerin yanı sıra, sivil iktidara tabi olmayı, gücün yasal düzenlemesini ve insan hakları konusunda çapraz eğitimi güçlendirecek.
Devletin iç güvenlik yasasına ilişkin şikayetlerin kaldırılmasının yanı sıra haksız yere özgürlüğünden mahrum bırakılanlar için af tasarısını destekleyeceğiz.
Diğerlerinin yanı sıra erkek çocuklar, kızlar ve ergenler, yerli halklar, göçmenler, Afro-Şili toplulukları, yaşlılar, engelliler, özgürlüğünden yoksun bırakılanlar ve devlet gözetiminde olanlar, LGBTIQA+ kişiler, seks işçileri ve yoksulluk içinde yaşayanlar gibi kadınların ve çeşitli toplumsal ve kolektif grupların yaşadığı yapısal ve tarihsel eşitsizlikleri düzeltmek için olumlu eylemleri teşvik edeceğiz.
Savunucuların haklarının güçlendirilmiş koruması için saldırılar ve tehdit durumlarında Kamu Bakanlığı tarafından koruma önlemlerinin alınması ve gösteri durumunda korumalarını özellikle göz önünde bulunduracak bir tüzük hazırlayacağız.
Tüm devlet kurumlarında ve eğitim kurumlarında insan hakları eğitimi konusunda gelişme sağlayacağız. Özellikle;
Çeşitliliğe saygı ve ayrımcılık yapmamaya vurgu yaparak, gelecek nesillerin yaşamları boyunca eğitim ve öğretimi.
Öğretmenlerin bu konuyu okul müfredatında öğretmek üzere eğitilmeleri için tüm yüksek öğretim kariyerlerinde ve özellikle Pedagoji kariyerlerinde insan hakları çalışmasını teşvik edeceğiz.
Müfredat temelleri ve kamu politikasının diğer araçlarında, demokrasi ve hukukun üstünlüğüne saygı gösterilmesi ve korunmasının yanı sıra İnsan Hakları kültürünün teşviki ile ilgili içerikleri güçlendireceğiz.
Güvenlik ve Kolluk Kuvvetlerinde insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk çalışmalarını çapraz disiplinler olarak kuracağız.
Bilinç ve anı mekanlarının geliştirilmesi ve korunmasında, bu mekanların kurtarılmasına ve hızlı bir şekilde patrimonyalizasyona izin veren -diktatörlükte ve geçmişin ve yakın tarihin diğer anlarında- hem bugün işkence/imha yeri olarak kabul edilen hem de henüz gerçekleşmemiş mekanlara uygulanabilir yeni bir anı yasası ile ilerleyeceğiz.
Örgütlenme özgürlüğü, gösteri hakkı ve terörizmin cezai kovuşturulması gibi konularda mevzuatımızın uluslararası insan hakları hukuku standartlarına uyarlanmasını sağlayacağız. Özellikle önleyici kimlik kontrolünü düzenleyen kurallar, barikat karşıtı yasa ve Devlet Güvenlik Yasası gibi baskıcı yasaların geri çekilmesi ve gösteri hakkını tanıyan yasaları teşvik edeceğiz. Ayrıca, terörle mücadele yasasında, uluslararası insan hakları hukukunun gereklerine uygun olacak şekilde reform yapacağız.
Büyük kurumlar insan haklarını olumsuz etkileyebilir. Kurumsal hesap verebilirlik mekanizmalarını destekleyeceğiz ve zararların tazminini sağlayacağız. Bu mekanizmalar şeffaf olacak ve günümüzde insanların kurumlarla anlaşmazlıkları olduğunda adalete erişmesini engelleyen konularla ilgilenecek. Devletin düzenleyici otoritesi aracılığıyla kurumların eylemleri veya ihmallerinin bir sonucu olarak insan haklarını olumsuz yönde etkileyen durumlarda insanları koruma konusundaki rolünü yerine getirebilmesi için gerekli önlemleri alacağız. Özellikle, Şili’de faaliyet gösteren ve off-shore işlemleri olan Şili’ye ait şirketler için insan hakları durum tespitini düzenleyecek bir yasa tasarısı sunacağız.
İnsan haklarının korunması ve geliştirilmesi için geniş bir yetki oluşturarak, üyeleri dokunulmazlığa sahip konu ile ilgili kamu denetçileri aracılığıyla uygulanacak özel koruma gruplarıyla ilgili özel kapasitelerin yanı sıra Kamu Denetçisi Ofisi veya Kamu Denetçisi özerk figürünü oluşturan mevzuatı teşvik edeceğiz.
Hükümetimiz döneminde yürürlükte olan kurumsal çerçevenin yetkilerini gerektiği gibi kullanabilmesini ve görevini yerine getirmek için yeterli kaynaklara sahip olmasını sağlayacağız.
San Salvador Paktı gibi uluslararası anlaşmaların ve çevresel konularda Escazú ve göç konusunda Marakeş gibi anlaşmaların devletin imzalanmasını ve onaylanmasını destekleyeceğiz.
[boricpresidente.cl’deki İspanyolca orijinalinden Defne Adanır tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir]
Sendika.Org, yayın hayatına başladığından bu yana işçi sınıfı hareketinin, solun ve genel olarak toplumsal muhalefetin gündemine ilişkin, farklı politik perspektiflerden düşünsel katkılara açık bir tartışma platformu olagelmiştir. Sitemizde yayımlanan yazılar yayın kurulunun politik perspektifiyle uyumluluk göstermeyebilir. Amacımız, mücadelenin gereksinim duyduğu bilimsel ve politik bilginin üretimini zenginleştirecek tüm katkılara, yayın ilkelerimiz çerçevesinde, olabildiğince yer verebilmektir.
