Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla kapsamlı sosyal medya sansürüne adım adım gidilirken, daha önce “Aşk 101” dizisi sansüre uğrayan Netflix’in yeni yerli dizisi de sansürden nasibini aldı. Diziden gey karakterin çıkarılması istenince şirket rest çekti, çekimlerin başlayacağı gün dizi iptal edildi. Sosyal medyada sansüre büyük tepki geldi
Tayyip Erdoğan’ın sosyal medyaya dönük kapsamlı bir sansür düzenlemesi için talimat vermesinin ardından TBMM’de “Dijital Mecralar” adlı bir komisyon kurulurken, iktidar ile Erdoğan’ın talimatında adını geçirdiği Netflix arasındaki gerilim tırmanıyor.
ERDOĞAN: “BU TÜR SOSYAL MEDYA MECRALARININ TAMAMEN KALDIRILMASINI, KONTROL EDİLMESİNİ İSTİYORUZ”
AKP Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal’ın Netflix’te yayımlanan “Aşk 101” adlı yerli dizide “Osman” adlı karakterin eşcinsel kimliğini sansürlediklerini itiraf etmesinin ardından, Netflix’in “Şimdiki Aklım Olsaydı” dizisinin senaryosuna da sansür müdahalesi geldi.
Netflix’in Ay Yapım’a ısmarlattığı, Çağan Irmak’ın yönetmenliğini yaptığı, Özge Özpirinççi ve Birkan Sokullu’nun başrollerinde oynadığı, oyuncularından set ekibine tüm hazırlıkların tamamlandığı dizi, çekimlerin başladığı gün iptal edildi.
Konuyu gündeme getiren Habertürk yazarı Fatih Altaylı oldu.
Yasa gereği Türkiye’de gerçekleştirilecek yabancı prodüksiyonlar için Kültür Bakanlığı’ndan izin alınması gerektiğini hatırlatan Altaylı’nın aktarımına göre; yapım ekibi pandemi öncesinde ilk bölüm senaryosunu bakanlığa yollayarak izin aldı. Pandemi sonrası ise bakanlık, işi yokuşa sürerek bir bölümün daha senaryosunu istedi.
Dizide gey bir karakter olması üzerine harekete geçen bakanlık, Netflix yöneticilerini Türkiye’ye davet etti. Şirketin başkan yardımcıları özel uçakla gelerek bakanlık yetkilileri ile görüştü. Görüşmede herhangi bir sorun yaşanmadı.
Tam bu aşamada ise RTÜK devreye girdi. Kuruluş yasası itibariyle bir ön denetim yetkisi olmayan RTÜK, buna karşın yetki aşımı yaparak diziyi incelemek istedi. RTÜK yetkilileri, Netflix yöneticileri ile yaptıkları görüşmede gey karakterin diziden çıkarılmasını istedi.
Netflix bunun üzerine öneriyi Ay Yapım’a, senaristlere ve oyunculara iletti. Uzun tartışmalar sonucu gey karakteri diziden çıkarma kararı alındı. Çekimlere de bunun üzerine başlandı.
Set kurulup çekimlerin başlayacağı gün ise Netflix’ten ekibin alacaklarının ödenmesi şartıyla “iptal” kararı ekibe iletildi.
Sadece bu diziden Türkiye’nin kaybının bölüm başı 3,5 milyon TL olduğuna dikkat çeken Altaylı şu yorumu yaptı:
Saldırıyı düzenleyen RTÜK. Saldırı da şu: Türk dizilerini uluslararası alanda engellemek, yurtdışına dizi ihracatını durdurmak, Netflix, Amazon Prime gibi global platformların Türkiye’ye dizi yaptırmasının önüne geçmek.
Türk dizilerine ve Türk yapımcılarına bundan sonra giderek azalacak ilgiyi ve bu şirketlerin Türkiye’de artık yaptırmayacakları işleri de göz önüne alırsanız kayıp büyük.
Medyaradar yazarı Murat Tolga Şen de Altaylı’nın köşesine taşıdığı aktarımı büyük ölçüde doğrularken, benzer bir tepki gösterdi:
Netflix, Ay Yapım’a diziyi iptal ettiğini duyurdu. Set ekibi gelen haber üzerine dekorları topladı. Akıl alır gibi değil, tam bir rezalet. Bundan sonra Netflix’e iş yapmanın hevesi ya da ciddiyeti mi kalır?
T24’ün iletişim ve bilişim yazarı Füsun Sarp Nebil ise konunun taraflarına danıştı.
Nebil’in konuştuğu bir RTÜK yetkilisi, “Eskiden bazı şarkıcılar bunu yapardı. ‘RTÜK tarafından yasaklanan klip’ diye hiç yasaklanmamış klibi pazara sunarlardı. Şimdi Netflix aynı yola başvurmuş gözüküyor” iddiasında bulundu.
RTÜK yetkilisi, “Aşk 101” adlı diziye ilişkin sansür iddiasının doğru olmadığını, RTÜK’ün henüz yayımlanmamış bir diziye karışamayacağını öne sürdü.
Oysa RTÜK yetkilisinin yalanladığı sansürü bizzat AKP Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal itiraf etmişti.
Füsun Sarp Nebil, iddialarla ilgili Netflix’e de sorular yöneltti: “Bu dizi ve diğer diziler Kültür Bakanlığı ile anlaşmazlık sonucu mu iptal edildi? Anlaşmazlık tam olarak nedir? Netflix artık Türk projesi yapmayacak mı? Bu tür sorun yaşanan başka ülke oldu mu?”
Netflix’ten ise “Bu konularla ilgili bir açıklama yapma kararı alırsak sizi bilgilendireceğiz. Teşekkürler” yanıtı verildi.
Netflix’in sansür gerekçesiyle iptal ettiği iddia edilen dizinin senaristi Ece Yörenç karara tepki gösterdi.
Fasikül’e konuşan Yörenç, basında çıkan dizide gey bir çiftin seks sahnesi olduğu iddiasını yalanlarken, “Bir gey karakter nedeniyle dizinin çekimlerine izin verilmedi. Bu ilerisi için korkutucu” dedi.
Öte yandan Netflix’in dizisinin sansür gerekçesiyle iptal edildiği iddiası sosyal medyada büyük tepki topladı.
Binlerce kullanıcı #NetflixTürkiye ve #Netfliximedokunma etiketlerine onbinlerce mesaj atarak sansür kararını eleştirdi.
Tayyip Erdoğan’a yakınlığıyla bilinen şarkıcı Demet Akalın dahi “İstemeyen satın alıp seyretmez. Bu biraz fazla olmadı mı?” diyerek tepki gösterdi.
Siber haklar aktivisti ve akademisyen Yaman Akdeniz ise Netflix’i eleştirdi.
“Şimdi mi aklına geldi hükümetle restleşmek? RTÜK’ün himayesine girerken aklın neredeydi? Baştan kabul etmeyecektin sansürü” diyen Akdeniz, şirketin “Aşk 101” dizisine yapılan sansüre karşı çıkması gerektiğini savundu.
Kaldı ki bazı dizi bölümlerinin sansürlenmesi ile Aşk 101 ve Şimdiki Aklım Olsaydı gibi dizilerin içeriğine yapım ve çekim aşamasında müdahale edilmesi aynı şey olmamakla birlikte bu şekilde yapılan öncelikli müdahale #NetflixTurkiye tarafından asla kabul edilmemeliydi.
— Yaman Akdeniz (@cyberrights) July 19, 2020
Sendika.Org