Hayır, Çorumlu işçiye daha az asgari ücret değil. Ama İstanbullu işçiye tıpkı Fırat’ın ötesinde akademisyenlere ödenen ek ödenti gibi bir ödenti gerekiyor. Bölgesel asgari ücret bu açıdan anlamlı ve önemli
İyi kötü emek tarihi çalışmış biri olarak bu yazıda tarihsel referanslara girmeyip, doğrudan güncel üzerinden bir tartışma açmak istiyorum.
Çalışma ilişkileri/yaşamının “acar” çocuğu olarak solun neredeyse hiç tartışmadan reddettiği bölgesel asgari ücretin neden gerekli olduğunu gündelik hayat üzerinden bakarak açıklamaya çalışacağım.
Tartışmaya ters yerden akademideki bölgesel asgari ücret uygulamasından başlayacağım. Kimsenin itiraz etmediği, haksız bir gelir olarak. Türkiye’nin dört bir yanına üniversite kurunca, teşvik olarak da ücra kentlere kurulan üniversitelerdeki öğretim elemanlarına “bölgesel akademik asgari ücret” uygulandı. Fırat’ın ötesindeki araştırma görevlisi ile batısındaki profesör ücretleri neredeyse eşitlendi. Lojman ve düşük kira gideri, düşük maliyetler de hesaba katıldığında makas çok açıldı. Bu ücra kentlerin üniversiteleri bir de ikinci öğretimler açarak makası açılmayacak kadar büktüler. Oysa uygulama tersine olmalı batıya özel bir ücret politikası uygulanmalıydı.
Bu geçiş “paragrafından” sonra bölgesel asgari ücreti tartışmaya başlayalım.
İki örnek kent alalım: İstanbul ve Çorum.
Bir işçi İstanbul’dan işyerine gidip gelirken ne kadar ulaşım parası ödüyor? Ne kadar kira ödüyor? Beslenme için bütçesinin ne kadarını harcıyor?
Bir işçi Çorum’da işyerine gidip gelirken ne kadar ulaşım parası ödüyor? Ne kadar kira ödüyor? Beslenme için bütçesinin ne kadarını harcıyor?
İstanbul’daki işçi ile Çorum’daki işçinin kır ile bağı nedir, buradan bütçeye ne kadar “ayni” katkıda bulunuyor?
İstanbul’daki işçi ile Çorum’daki işçi “değer” üretirken ne kadar zaman harcıyor? Boş zaman olarak hangisi daha avantajlı?
Hafta sonu gidilen kahvede İstanbul’da yaşayan işçi çaya kaç lira veriyor, Çorum’da giden kaç lira?
Bu basit hesaplar bize herkese aynı asgari ücret uygulamasının eşitsiz olduğunu gösteriyor.
O zaman ne yapmalı?
Hayır, Çorumlu işçiye daha az asgari ücret değil. Ama İstanbullu işçiye tıpkı Fırat’ın ötesinde akademisyenlere ödenen ek ödenti gibi bir ödenti gerekiyor. Bölgesel asgari ücret bu açıdan anlamlı ve önemli. Eşitsizlikleri kaldırmak için elbette.
1960’lı, 1970’li yıllar için anlamlı olan ülkesel asgari ücret, yoksulluğun ve yoksunluğun yaygınlaştığı bir zamanda günümüz için anlamsızdır. Büyük kentlerin işçileri için artı bir gelir zorunludur.
Ol sebep formülleri farklı olsa da bölgesel asgari ücret gerekli ve zorunludur.
Sendika.Org, yayın hayatına başladığından bu yana işçi sınıfı hareketinin, solun ve genel olarak toplumsal muhalefetin gündemine ilişkin, farklı politik perspektiflerden düşünsel katkılara açık bir tartışma platformu olagelmiştir. Sitemizde yayımlanan yazılar yayın kurulunun politik perspektifiyle uyumluluk göstermeyebilir. Amacımız, mücadelenin gereksinim duyduğu bilimsel ve politik bilginin üretimini zenginleştirecek tüm katkılara, yayın ilkelerimiz çerçevesinde, olabildiğince yer verebilmektir.