Kaybettiği belediyelerle birlikte AKP’nin toplumsal rıza üretiminde kullandığı önemli bir mekanizma birçok yerde avucunun içinden kayıp düşmüştür. Böyle de olsa, sosyalistlerin “züğürt tesellisine” meyletmesi doğru olmayacaktır. Ne AKP bu seçimle birlikte “topal ördek” konumuna düşmüştür, ne de CHP’nin emekçilere belediyelerde sunacağı anlamlı kazanımlar olacaktır. YRP, Cumhur İttifakı için payanda işlevini görmeye hazırdır. Bu ittifak, siyasal rejimin başkanlık sistemini içeren otoriter neoliberal kapitalist demokrasiye dönüştürülmesinden sonra, toplumsal ilişkilerin dinselleştirilmesi ve liberalleştirilmesinde henüz misyonlarını tamamlamış değildir
31 Mart 2019 yerel seçimlerinde il genel meclisi oylarının dağılımı şöyleydi: AKP yüzde 44,33 oy alırken, CHP yüzde 30,12 oy almıştı. MHP’nin oyu yüzde 7,31 düzeyindeyken, İYİP’in oyu yüzde 7,45’ti. HDP’nin oyu ise yüzde 5,85’ti.
14 Mayıs 2023 seçimlerinde AKP yüzde 36,3 MHP yüzde 10,3 CHP yüzde25,8 İYİP yüzde 9,9 YSP yüzde 9 YRP yüzde 2,9 oranında oy aldı.
31 Mart 2024 yerel seçimlerinde AKP’nin il genel meclisi oylarının yüzde32,42’sini aldığını, yani 2019 yılına göre yüzde 11,91’lik bir oy kaybına uğradığını görüyoruz. Yüzde 6,59 oranında oy alan MHP’nin oylarındaki erime çok daha az ve 2019 yılıyla kıyaslandığında yüzde 0,72 düzeyinde. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde il genel meclisinde yüzde 34,48 oy alan CHP’nin oylarında ise 2019 yılına göre yüzde 4,36’lık bir artış bulunuyor. İYİP bu seçimlerde il genel meclisi oylamasında yüzde 4,59 oranında oy alarak, 2023 genel seçimlerine göre oy oranında yaklaşık yarı yarıya kayba uğramış durumda.
Cumhur İttifakının 14 Mayıs 2023 genel seçimlerinde aldığı yüzde 49,5’luk oy oranı ve AKP+MHP+YRP+BBP’nin 31 Mart 2024 seçimlerindeki il genel meclisi oy oranları toplamı olan yüzde 47,26’lık oran dikkate alındığında, bu ittifakın oylarında sadece yüzde 2,24 oranında bir gerilemenin olduğu görülüyor. AKP’nin oylarındaki erimenin ana gövdesini, daha önce AKP’ye oy veren seçmenin YRP’ye yönelmesi oluşturuyor. YRP’nin 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde il genel meclisinde yüzde 6,97 oy oranına sahip olduğu görülüyor. YRP, 2023 yılındaki genel seçimlerle kıyaslandığında oylarını bu seçimde yüzde 4,07 oranında artırmış bulunuyor. AKP’nin oy oranındaki azalmanın bir başka muhtemel nedeniyse, seçime katılım oranındaki düşüşün daha çok AKP’ye geçmişte oy verenlerin bu sefer oy vermeye gitmeyenlerce sağlanması oluşturuyor.
Bu tablodan ne anlamalıyız? CHP, ekonomik kötüleşme yüzünden AKP’ye tepki duyup, ondan uzaklaşan seçmenin bir bölümünden oy alarak, birçok belediye başkanlığını kazanmış durumda. Bu CHP’nin bir başarısı olmayıp, ülke ekonomisindeki kötüleşmeden sorumlu olması nedeniyle yürütme gücüne duyulan tepkinin bir düzen partisinde toplanmasını anlatıyor. Evet, AKP kan kaybediyor. Burası açık. Bundan sonra AKP-MHP’nin, Cumhur İttifakı’nda YRP’nin yer almaya devam etmesine ihtiyaç duyacakları da söylenebilir. Fakat AKP sıradan bir parti değildir. Bununla şunu anlatmak istiyoruz: AKP, otoriter neoliberal kapitalist devletle özdeşleşmiş bir partidir. Türkiye’deki bürokratik devlet örgütlenmesi AKP kadrolarıyla oluşturulmuş bulunmakta, medyanın ağırlıklı kesimi siyasi iktidarın güdümüne girmiş durumda, yargı, ordu, kolluk kuvvetleri, MİT, üniversiteler, ekonomiyi düzenleyen üst kurullar AKP’nin kontrolü altındadır. Devlet iktidarı olan AKP, toplumsal ilişkileri adım adım dönüştürmekte, dinsel ve liberal kurallarla işleyen bir toplumsal dokuyu oluşturmaya çalışmaktadır. Bu konuda aldıkları yol biliniyor. “Durmak yok, yola devam” anlayışında oldukları da… Öyleyse, bu siyasal eğilimin karşısında güçlü ve aktif bir toplumsal hareket oluşmadıkça ve bu harekete rengini çalan öncü sosyalist bir örgütlenme bulunmadıkça, yolda yürümelerine engel olabilecek tek faktör, ancak Erdoğan’ın doğal/beşeri nedenlerle liderlikten düşmesi olabilir. Böylesi bir durumda, AKP’nin iç bütünlüğünü ve gücünü koruması zordur.
CHP’nin kazandığı belediyelerin sayısının artması, biz emekçileri ancak dolaylı olarak sevindirmiştir. Çünkü AKP’de cisimleşen siyasal iktidarın toplumsal hegemonyası zayıflamaktadır. Kaybettiği belediyelerle birlikte AKP’nin toplumsal rıza üretiminde kullandığı önemli bir mekanizma birçok yerde avucunun içinden kayıp düşmüştür. Böyle de olsa, sosyalistlerin “züğürt tesellisine” meyletmesi doğru olmayacaktır. Ne AKP bu seçimle birlikte “topal ördek” konumuna düşmüştür, ne de CHP’nin emekçilere belediyelerde sunacağı anlamlı kazanımlar olacaktır. YRP, Cumhur İttifakı için payanda işlevini görmeye hazırdır. Bu ittifak, siyasal rejimin başkanlık sistemini içeren otoriter neoliberal kapitalist demokrasiye dönüştürülmesinden sonra, toplumsal ilişkilerin dinselleştirilmesi ve liberalleştirilmesinde henüz misyonlarını tamamlamış değildir.
Türkiye sosyalistlerinin ise 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde gözlenen anlamlı bir hamlesi ve kazanımı olmamıştır. Türkiye sosyalistleri, mahallelerde, işyerlerinde ve okullarda emekçilerin arasında olarak, onların sorunlarıyla hemhal olmak ve onları taraflaştırmak için uğraşmalıdır. Örgütlülük üzerinden mücadele dediğimiz olgu budur. Politikaları üretecek ve emekçilere götürecek olan örgüttür. Sosyalist politikalar kitlelere dışarıdan dayatılmaz; emekçilerin oluşturdukları değerlere, kültüre ve düşüncelere doğrultu verip, onları şekillendirir. Uzaktan seslenmeyi, “gelin bize destek olun” demeyi biryana bırakmak, emekçiler arasında onlarla birlikte devinerek, süreçlere yön vermeye çalışmak gerekmektedir.
Sendika.Org, yayın hayatına başladığından bu yana işçi sınıfı hareketinin, solun ve genel olarak toplumsal muhalefetin gündemine ilişkin, farklı politik perspektiflerden düşünsel katkılara açık bir tartışma platformu olagelmiştir. Sitemizde yayımlanan yazılar yayın kurulunun politik perspektifiyle uyumluluk göstermeyebilir. Amacımız, mücadelenin gereksinim duyduğu bilimsel ve politik bilginin üretimini zenginleştirecek tüm katkılara, yayın ilkelerimiz çerçevesinde, olabildiğince yer verebilmektir.