KESK Depremin 7. ayında Hatay ve Adıyaman’da işkolları MYK üyelerinin de katılımıyla basın açıklaması yaptı.

“Deprem vergilerinin akıbeti dahi bugüne kadar açıklanmış değildir”

Pazarcık ve Elbistan merkezli iki depremin 11 ilde yol açtığı yıkımlardan bahseden KESK, deprem ve iktidar politikalarının binlerce yıllık tarihi hafızayı, kültürel dokuyu da alt üst ettiğini ifade etti. Depremler doğal olarak yaşanıyor olsa da Türkiye’de bilim insanlarının yıllardır yaptıkları uyarıların dikkate alınmadığı belirtilirken toplanan deprem vergilerinin dahi akibetinin açıklanmadığı vurgulandı.

“Acılardan oy devşirme konusunda sicili kabarık olan iktidar depremi seçim yatırımına dönüştürdü”

Yıllardır alınmayan tedbirler sonucu depremin ilk üç günü iktidarın ortalıkta görünmediği söylenirken algı operasyonlarıyla sonucun bu denli ağır olmasına yol açan politikaların sorgulanmasının önüne geçtiği vurgulandı. Bugünlerde teker teker salıverilen bazı müteahhitleri tutuklayıp tepkileri onlara yönlendirerek kendini sıyırmaya çalışan iktidarın protesto gösterilerini “kimse kalkanları kaldırmayacağımız zannetmesin” tehdidiyle susturmak istediği söylendi. İktidarın acılardan oy devşirme konusunda sicilinin kabarık olduğu söylenirken “iktidar bloğu devletin görevi gereği yapması gerekenleri de seçim yatırımına dönüştürdü” denildi.

“136 hastanenin 42’si ağır ve orta hasarlı durumda”

Sağlık sorunları ve sağlığa erişimde oldukça ciddi sorunlar yaşandığının altını çizen KESK, “Bulaşıcı hastalık ve salgın riski; birinci basamak sağlık hizmetlerinin halen sunulamadığı bölgelerde aşılama, gebe- bebek, kronik hasta izlemlerinin olmaması; ulaşım sorunu gibi nedenlerle depremzedelerin sağlık hizmeti alamaması en temel sağlık sorunları başlıkları olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi.

Deprem bölgesinde toplam 42 hastane binasının ağır ve orta hasarlı durumda olduğu belirtilirken az hasarlı hastane binalarının sayısı ise 94 olduğunu belirten KESK felaketin büyüklüğü karşısında sağlık kurumlarının koruyucu sağlık hizmetleri ve tedavide yetersiz kaldığını belirtti.

“Deprem bölgelerine hâlâ temiz içme suyu sağlanmış değil”

Temiz içme suyunun belli bölgelerde hala şişe suyu ile karşılandığını belirtilirken dağıtılan miktarlarda ciddi bir azalma söz konusu olduğu söylendi. Su sorununun çözülmemesi durumunda başta salgınlar olmak üzere birçok sorunu beraberinde getireceğini belirten KESK, birçok yaşam alanında yemek yardımının da tamamen kesilmiş durumda olduğunu belirtti.

“Depremden etkilenen okul binalarının mevcut durumuna yönelik şeffaf bir bilgi yok”

Deprem sürecinde okulların bir kısmının kademeli olarak açıldığını, bazılarının ise hiç açılmadığını, çocukların okula devam etmesi bir ihtiyaç olarak görülmediğini belirten KESK; nakilleri sağlanan çocuklara yönelik bir psikolojik destek süreci sağlanmadığını ve bu çocukların eğitim süreçlerine uyum sağlayarak katılamadığını belirtti. Mülteci çocukların eğitim haklarındaki kısıtlılıkların giderek arttığını belirten KESK kız çocuklarına yönelik şiddet ve istismar vakalarının yaygınlaştığını vurguladı.

Okulların yeni eğitim ve öğretim yılına ne kadar hazırlıklı ve yeni bir depreme ne kadar dayanıklı olduklarına dair aydınlatıcı ve şeffaf bilgi sunulmadığını belirten KESK, “Yıkılan, ağır hasar gören okulları yapan müteahhitler ve denetimsizliğin sorumluları ile ilgili caydırıcı cezaların verilip verilmediği konusunda da kamuoyu aydınlatılmış değildir” dedi.

“Sadece Hatay’da yıkım ve enkaz kaldırma işlemi bekleyen bina sayısı 58 bin”

Deprem illerinde hala binlerce binanın yıkılmayı beklediğini belirten KESK, TMMOB verilerine göre sadece Hatay’da Temmuz 2023 itibariyle yıkım ve enkaz kaldırma işlemi bekleyen bina sayısının 58 bin olduğunu söyledi.

Öte yandan yıkımların da ayrı bir sorun alanı olduğunu söyleyen KESK, “Molozların usulüne göre ayrıştırılmaması, ilgili mevzuata uyulmaması insan sağlığını olumsuz etkilemektedir. Enkazdan ve molozlardan çıkan tozlar birçok sağlık sorununa neden olmaktadır. Bilim çevrelerinin tüm uyarılarına rağmen yeterli tedbir alınmaması nedeniyle asbest nedeniyle gelecek yıllarda çok daha ciddi sağlık sorunları yaşanacağı tahmin edilmektedir” dedi.

“Gerekli tedbirler alınmadığı için işçiler yıkımlar sırasında enkaz altında kalıyor”

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği alanında da deprem bölgelerinde yıkımlara geçiş, enkaz kaldırma, taşıma, döküm ve temizlik çalışmalarıyla birlikte sorunların ve ihlallerin artış göstermeye başladığını belirten KESK, tedbirlerin yetersizliğinin yanı sıra Kişisel Koruyucu Donanım malzeme temininde de ciddi eksiklikler görüldüğünü söyledi. Aşırı sıcakların yaşandığı günlerde dahi beslenme ve sıvı alımı konusunda çalışma ve dinlenme saatlerine yönelik herhangi bir düzenleme yapılmadığını söyleyen KESK, son günlerde sık sık yıkımlar sırasında işçilerin enkaz altında kaldığını belirtti. KESK “Bu durum tamamen işçi sağlığı ve güvenliğinde mevzuata uyulmaması, denetimsizlik ve cezasızlık politikalarının sonucudur” dedi.

KESK’in atılması gereken adımlara ve alınması gereken tedbirlere yönelik öneri ve talepleri şu şekilde:

• Ayrımcı politikalar derhal sonlandırılmalı; toplumu, emek ve meslek örgütlerini görmeyen, gerçekliği karartan algı yönetiminden bir an önce vaz geçilmeli, emek ve meslek örgütlerinin, kadın örgütleri ve çevrelerinin, STK ve siyasi partilerin sürece dahil olmaları, yapılacakların birlikte planlanması, koordineli çalışmaları sağlanmalıdır.
• Kalıcı konutlara geçiş için tüm olanaklar seferber edilmeli, depreme dayanıklı okul ve hastane inşaatlarına öncelik verilmelidir.
• Temiz ve ulaşılabilir su sorunu ivedilikle çözülmelidir. İnsan ve hayvanların kullanımı için zarar görmüş su kaynakları onarılmalı, akan suların tahlilleri yapılmalıdır. Tarımsal sulamada kullanılan su kaynakları ve sulama yapıları onarılarak çiftçinin geçim kaynağı olan tarımsal üretimin sürmesi sağlanmalıdır.
• Salgın hastalıklara karşı tedbir alınmalıdır.
• Depremden kaynaklı sorunların ağırlıklı olarak devam ettiği yerler özel afet bölgesi ilan edilmelidir.
• Piyasada bulunmayan ilaçların tedariki için ivedilikle adımlar atılmalıdır. Kronik hastalıkları olanlar, bakıma muhtaç ve engelli olanların tedaviye erişimleri için tedbirler alınmalıdır.
• Okullar sağlıklı ve güvenli şekilde bir an önce eğitim ve öğretime hazır hale getirilmelidir.
• Öğrencilerin ve eğitim emekçilerinin ulaşımları ücretsiz karşılanmalı, öğrencilere ücretsiz bir öğün yemek verilmeli, öğrencilere eğitim desteği ödemesi yapılmalıdır. Üniversiteyi başka şehirlerde okuyanlara burs ayrıcalığı tanınmalıdır.
• Dönem başından itibaren öğretmen, öğrenci ve velilere yönelik psiko-sosyal destek çalışmaları yapılmalıdır.
• Deprem bölgesinde çalışan emekçilerin barınma ve çalışma koşulları iyileştirilmelidir.
• Buralarda çalışan kamu emekçilerinin ekonomik koşulları iyileştirilmeli, yoksulluk sınırının üzerinde bir ücret belirlenmelidir. Aile bütünlüğünün sağlanması, çocukları için gelişkin eğitim olanakları sağlanmalıdır.
• Deprem bölgelerinde elektrik, doğalgaz ve su faturaları en azından 2023 yılı sonuna kadar devlet tarafından karşılanmalıdır.
• Deprem bölgelerinde faizsiz krediye ulaşım için düzenleme yapılmalıdır.
• İller Bankası’nın deprem bölgesindeki belediyelerine gönderdiği kaynaklar artırılmalıdır.
• Kamu hizmetlerinin parasız, nitelikli, ulaşılabilir ve anadilinde olacak şekilde yaşama geçirilmesi ve sosyal yaşamın devreye sokulması için kalıcı tedbirler alınmalıdır.
• En riskli illerden, bölgelerden başlamak üzere kamu emekçilerinin yaşamakta oldukları konutları tüm masrafları devletçe karşılanmak suretiyle depreme dirençli hale getirilmelidir.
• Deprem bölgelerinde yeni yerleşim alanları için mera ve orman alanlarında inşaat yapılabilmesine olanak sağlayan düzenlemeler geri çekilmelidir.
• Halk depremin acılarını sarmaya çalışırken iktidar bir kez daha gözünü meralara, zeytinliklere, yaylalara dikmiştir. Hatay’ın Dikmece köyünde aynı zamanda kültürel miras niteliğinde olan 100 yaşındaki zeytin ağaçlarının bulunduğu arazinin yaptıkları pistler iki kez yerle bir olan yandaş şirkete kamulaştırma yoluyla peşkeş çekilmesi bunun son örneklerindendir. Dolaysıyla tüm Türkiye’de ve özellikle de son birkaç yüzyılın en büyük depremini yaşamış olan bölgedeki halka ait zeytinliklere, tarım arazilerine yönelik kamulaştırma kararları derhal iptal edilmelidir.
• Yıkım ve moloz kaldırma faaliyetlerindeki mevzuata aykırı uygulamalar son bulmalı, havayı, suyu, yaşam alanlarını, çevreyi toz ve asbestle mahveden moloz kaldırma ve döküm çalışmaları durdurulmalıdır.
• Deprem bölgesindeki sulak alan, tabiat parkı, milli park, tabiat anıtı vb. yaşam alanlarının deprem sonrası durumu tespit edilmeli, iyileştirmeler biyolojik çeşitlilik ve ekolojik dengenin en az etkileneceği şekilde yapılmalıdır.

Sendika.Org