Depremde nasıl ve hangi araçlarla sağlıklı iletişim kurulacağına, nasıl veri tutulacağına dair Diyar Saraçoğlu’nun hazırladığı rehberi okurlarımızla paylaşıyoruz
Diyar Saraçoğlu, depremde nasıl ve hangi araçlarla sağlıklı iletişim kurulacağına, nasıl veri tutulacağına dair bir rehber hazırladı. Hazırladığı rehberi okurlarımızla paylaşıyoruz.
1) İnternet erişimi kısıtlandıysa
Twitter ve TikTok başta olmak üzere belirli site ve uygulamalara erişimin kısıtlandığı durumlarda güvenilir VPN hizmetlerini veya TOR’u kullanabilirsiniz:
a) Akıllı Telefonlarda:
VPN
Android için -> RiseupVPN
iOS için -> Proton VPN
Not: Burada herhangi bir VPN’den ziyade, kullanıcı bilgilerini (IP adresi vb.) saklamayan bir VPN tercih etmek önemlidir. Önerilen VPN’leri kullanmakta fayda var.
TOR
TOR tarayıcıyı sansürlenen web sitelerini ziyaret etmek için kullanabilirsiniz.
Android için -> TOR Browser
iOS için -> Onion Browser
b) Bilgisayarlarda:
VPN
TOR
Not: İnternet bağlantınızın durumunu öğrenmek için şu aracı çalıştırabilirsiniz:
https://api.webprobe.org/scan/
2) İletişim kurma
a) Nasıl bir dil ve içerik?
– Doğrulamadığınız bilgileri paylaşmaktan çekinin. Bizzat tanık olduğunuz çağrıları yaparken güvenliği de düşünerek yer, tarih ve saat bilgileri ekleyebilirsiniz.
– Panik yaratabilecek gönderileri paylaşmaktan sakının. Yararlı olabilecek bilgileri paylaşın.
– Yardım çağrıları yaparken kuracağınız dile dikkat edin. Zor durumda olan insanları daha da zor duruma düşürmemeye özen gösterim.
– Yardım çağrılarını sosyal medyada sürekli paylaşmak yerine koordinasyonlara dahil olmuş bir ekibe katılmayı tercih edebilirsiniz.
b) Nasıl ve hangi araçlarla iletişim kuracağız?
– Telefonlar çekmiyorken:
Bridgefy uygulaması dar bir çevre için dahi olsa da Bluetooth üzerinden iletişim kurulmasını mümkün kılıyor. Uygulama çevrede Bridgefy kurulu telefonları tarayıp iletişim kurulmasını sağlıyor. Farklı telefonlara önceden bu uygulamayı kurun ve çalışıp çalışmadığını test edin (iOS ve Android’de çalışıyor).
Briar da Bluetooth üzerinden çalışıyor. Çevreyi taramaktan ziyade bağlantılar aracılığıyla kişiyi ekleme ya da karekodla yakındaki kişiyi ekleme özelliğine sahip. Farklı telefonlara önceden bu uygulamayı kurun ve çalışıp çalışmadığını test edin (Android’de çalışıyor).
– İnternet erişimi yokken ama telefonlar çekiyorken:
SMS ve normal arama üzerinden iletişim sağlanabilir.
– İnternet erişimi varken:
WhatsApp ve Signal gibi uygulamalar üzerinden iletişim kurabilirsiniz.
Not: WhatsApp ve Signal gibi uygulamaları kullanırken büyük boyutlu video gibi içerikleri paylaşmaktan sakının.
c) Telefon bataryalarını etkili kullanma
– Telefon konuşmalarını kısa tutun.
– Kullanmadığınız bluetooth, konum, Wi-Fi vb. bağlantıları kapatın.
– İhtiyaç duymayacağınız bildirimleri kapatın.
– Arka planda çalışan uygulamaları kapatın.
– Videolar gibi multimedyaları oynatmamaya çalışın.
– Ekran parlaklığınızı düşürün.
– Gereksiz fotoğraf ve video çekmeyin.
– Powerbank gibi ek şarj imkânları varsa onları dolu tutmaya özen gösterin.
– Telefonlar bataryanızın ne zaman biteceğini gösterir. Ona göre bir strateji belirleyin.
– Telefonların tasarruf modları da bazı durumlarda işinize yarayacaktır. Yalnız dikkat edin tasarruf modları mobil veri ve/veya 4G bağlantınızı kapatabilir.
d) Ortak iletişim ağları ve koordinasyonlar kurma
– Ortak iletişim için WhatsApp/Signal gruplarının kurulması ve şehirdeki diğer kurumlarla ortak grupların yaratılması düşünülebilir.
– Farklı ihtiyaçlar için (haritalama, yardım malzemelerinin toplanması, ilk yardım vb.) farklı grupların kurulması ve grupların arasında koordinasyon sağlanması düşünülebilir.
– Çok fazla sayıda dağınık grup yerine az sayıda ve koordineli gruplar daha etkili olacaktır.
3) Veri tutma
Yerellerde deprem sonrası yürütülecek faaliyetlerin yürütülmesi ve koordinasyonu için veri tutma önemlidir:
– Göçük altında kalanlar ya da haber alınamayanlarla ilgili olarak ortak bir tablo tutulabilir.
– Görevlendirmelerin (arama kurtarma, sağlık/ilk yardım, getir-götür işleri için araç, gıda temini, yardım malzemelerinin toplanması vb.) ve ilgili görevlilerin Excel vb. bir formatta bir belgede tutulması gerekiyor. Belge çevrimiçi olmayacaksa (İnternet erişiminde sorun varsa çevrimdışı olmalı) belgenin birden çok yedeği de alınmalı.
– İhtiyaç malzemeleri ile ilgili de Excel formatında bir dosya tutulmalı ve bu dosya sürekli güncellenmeli.
4) Gerekli donanımlar
Özellikle deprem bölgesinde iletişim kurmada işe yarayabilecek donanımlar:
– Type-c Kablo
– Micro USB kablo
– USB şarj başlıkları
– Powerbank
– Oto araç şarj cihazı
– Kablolu ve kablosuz kulaklık
– Hafıza kartları
Sendika.Org