israil sınırları içinde düzenlenen filistin yanlısı gösteriler türkiye’de birçok insana yahudiler arasında filistin dostu olanların sayısının yüksek olduğuna inandırıyor. oysa bu insanlar israil vatandaşı olan ve sistematik ayrımcılık gören filistinliler. nitekim, israilli araştırmacı idan landau seçimin ertesinde twitter hesabından, israil’de solun baskı altındaki bir azınlık olduğunu kabul ederek politika belirlemesi gerektiğini söyledi
katar’daki dünya kupası maçlarının stadın inşaatında ölen binlerce işçiye rağmen ilgiyle izlenmesinin üzerinde düşünmeye değer. tribünlerde filistin direnişinin yansımalarını görmek mümkündü. farklı ülkelerden taraftarların israil spor basınına görüş vermeyi reddettiği görüntülerin yanı sıra avustralya-tunus maçının 48.[1] dakikasında tunuslu taraftarlar tribünde filistin bayrakları açıldı. bunlar filistin davasının arap dünyasında hâlâ önemli bir konu olduğunun işareti. israil ile, bahreyn, birleşik arap emirlikleri, sudan ve fas arasındaki normalleşme anlaşmaları[2] hem filistin’de hem de bölgede yaşayan diğer arap halkları arasında tepki topluyor. türkiye’nin israil’le normalleşme ihtimaliyse ülke içinde aynı tepkiyi görmüyor.
Supporters of Tunisia hold a flag of Palestine that reads “Free Palestine” during the World Cup group D soccer match between Tunisia and Australia at the Al Janoub Stadium in Al Wakrah, Qatar, Saturday, Nov. 26, 2022. (AP Photo/Petr David Josek)
bm’nin, uluslararası filistin’le dayanışma günü olarak kutladığı[3] 29 kasım’da batı şeria’daki ramallah, el halil ve cenin kentlerine yapılan saldırılarda 5 filistinli hayatını kaybetti. geçen ay nakab bölgesinde vurularak ağır yaralanan isa el-talakat ise 30 kasım’da hayatını kaybetti. isa 14 yaşındaydı. bu yıl israil işgal gücü tarafından 155’i batı şeria’da olmak üzere tam 207 filistinli öldürüldü. bunların ciddi bir kısmı çocuk. onlarca ailenin evi yıkıldı. sık sık silahlı olan ve işgal gücüyle birlikte hareket eden güya sivil yahudi yerleşimci şiddeti 2022’de zirveye ulaştı. ama bütün bu zulüm karşılıksız kalmadı.
filisin direnişinin geçtiğimiz yıl farklı bir boyuta geçtiğini söylemek yanlış olmaz. direnişin odağı gazze’den batı şeria’ya kaydı, islami cihad’ın direniş içindeki ağırlığı arttı. mahmud abbas başkanlığındaki filistin yönetimi gitgide daha fazla tepki görüyor, avrupalı devletlerin benimsediği iki devletli çözüm önerisi filistin halkı nezdinde gerçekçi ve anlamlı olmaktan çıkıyor. direnişin füzeleri, israil’in aşılmaz denen demir kubbesi’ni aşıyor. geçen kış, 19 israillinin ölümüyle sonuçlanan bombalı ve bıçaklı saldırılar, naftali bennett başkanlığında kurulan hükümetin sonunu getiren şeylerden biri oldu. ama daha ilginç bir gelişme, nablus’ta 18-25 yaş aralığındaki, 2015’teki bıçak intifadasını hatırlayan[4] gençlerin kurduğu, herhangi bir örgütle bağı olmayan, kendilerini de örgüt değil grup olarak tanımlayan, silahlı mücadele yürüten topluluklar. zaman zaman filistin yönetimiyle de karşı karşıya gelen bu gruplar israil tarafından önemli bir tehdit olarak görülüyor.[5] öte yandan, filistin’in her yerinde cenazelerin kitlesel biçimde defnedildiğini ve grevler düzenlendiği unutmamak gerekiyor. işgal gücü direnişi ezmek için çok sert yöntemlere başvursa, cinayetler işlese de, işgalden, ablukadan ve gündelik hayatlarını etkileyen sonuçlarından yılmış olan filistinliler farklı biçim ve düzeylerde direnişi ayakta tutuyor ve ellerine ne geçerse onunla -taş, silah, bıçak- mücadele yürütüyor.
bir de esirler var. filistin direnişinin lider kadroları uzun yıllardır esir, o açıdan hapishaneler direniş açısından önemli. israil’in idari tutukluluk adı verilen, bir kişinin herhangi bir suçlama ya da gerekçe olmadan tutuklu kalabilmesine imkân veren uygulaması da sık sık direnişle karşılık buluyor. çünkü idari tutukluluk, sanıkların ailelerinin yaşadığı evlerin yıkılması ile birlikte, işgal gücünün direnişi bastırmak için başvurduğu en önemli yöntem.[6] idari tutukluluğa karşı toplu ve bireysel açlık grevleri hapishane intifadasının önemli bir parçası. ayrıca 1 ocak 2022’den itibaren, 500’e yakın filistinli esir, askeri mahkemeleri boykot etme kararı aldı ve avukatlarına da kendileriyle ilgili hiçbir yargı sürecine dahil olmamaları çağrısında bulundu. boykot, haziran’da, belli kazanımlarla son buldu. ama idari tutukluluk filistin’de ve tüm dünyada filistinli esirlerle dayanışma hareketlerinin en önemli gündemini oluşturmaya devam ediyor.
knesset seçimleri
netanyahu’nun 12 yıl süren iktidarından sonra seçilen naftali bennett hükümetinin ömrü bir yılı bulabildi. bennett istifa etti, üç yıl içindeki beşinci seçim yapıldı ve israil solu ve arap partilerin geçmişte olduğu gibi ortak listeyle katılmadığı seçimi aşırı sağ kazandı. uzun yıllardır açıkça ırkçı ve faşist bir siyasetin temsilcisi olan itamar ben gvir neanyahu’nun kurduğu yeni hükümetin ortakları arasında ve güvenlikten sorumlu bakanlığa[7] getirildi. seçim çalışmaları sırasında filistinlilerle tartışırken silahını gösteren, seçim bürosunu kurduğu şeyh cerrah mahallesinde,[8] polislere, taş atan filistinlilere ateş açmalarını telkin eden ben gvir, daha önce ırkçılık yaptığı için ceza almıştı! hükümette ve güvenlikle ilgili sorumluluk aldığında neler yapabileceğini tahmin etmek zor değil.
pinkwashing’in[9] sonu geliyor
diğer yandan, yeni hükümet, lgbti+ topluluğa, özellikle de trans topluluklara, en hafifi sohbetle tedavi olan korkunç önlemler uygulama konusundaki kararlılığını ifade etti. tel aviv’de onur yürüyüşü’ne izin verilmesi israil toplumunun tutuculuğunu ve lgbti+ düşmanı insanlar barındırdığı gerçeğini zaten ortadan kaldırmıyordu. ama israil’in, bölgenin en lgbti+ dostu ülkesi olduğu iddiası da artık geçerliliğini kaybediyor. afrikalı sığınmacıların da hedef alınabileceği iddiası var. daha yazılacak çok ayrıntı var ama yazıyı uzatıp okunmaz hale getirmek istemiyorum.
israil sınırları içinde düzenlenen filistin yanlısı gösteriler türkiye’de birçok insana yahudiler arasında filistin dostu olanların sayısının yüksek olduğuna inandırıyor. oysa bu insanlar israil vatandaşı olan ve sistematik ayrımcılık gören filistinliler. nitekim, israilli araştırmacı idan landau seçimin ertesinde twitter hesabından, israil’de solun baskı altındaki bir azınlık olduğunu kabul ederek politika belirlemesi gerektiğini söyledi.
israil’den yayın yapan +972magazine[10] yazarı oren ziv, “israil sağıyla mücadele, dayanışmanın temellerini yeniden öğrenmek anlamına geliyor”[11] başlıklı yazısında işgale ve yahudilerin üstünlüğü fikrine karşı çıkan israilli yahudilerin bir avuç olduğunu vurguluyor. ve solu güçlendirme hedefi yerine dayanışmayı öne çıkarmanın, işgale karşı mücadele eden doğrudan eylem gruplarından ilham almanın daha doğru olduğunu söylüyor. ziv, seçimlerden kısa bir süre sonra, batı şeria’da, zeytin hasadı yapan eylemcilerle konuştuğunu ve tel aviv’deki karamsar ruh halinin aksine, orada kimsenin depresyon belirtileri göstermediğini, kimsenin berlin’e yerleşmeyi düşünmediğini, protestodan, eylemden vazgeçmediğini anlatıyor!
bunun üstüne söyleyecek söz bulamadım.
dipnotlar:
[1] 1948’de yaşanan büyük felaket nakba sebebiyle 48 sayısı filistin halkı açısından önemli bir simge.
[2] abraham anlaşmaları.
[3] tarihsel filistin topraklarında bir arap bir de yahudi devletinin kurulmasına ilişkin 1947’de kabul edilen 181 sayılı kararın yıldönümü olan bu günü filistin halkı ve dostları kutlamıyor.
[4] filistinlilerin, öldürülmeleri neredeyse kesin olarak, evlerindeki herhangi bir bıçakla kontrol noktalarında, herhangi bir yerde işgal gücü askerlerine saldırdığı eylemler silsilesi.
[5] bunların içinde en önemlisi, aslanın ini adlı grup; telegram grubunun filistinliler arasında çok popüler olduğu söyleniyor.
[6] özellikle 2021’de, tarihsel filistin’in farklı yerlerinde ve diasporada yaşayan filistin halkının ortak politik mücadelesini hedefleyen birlik intifadası sırasında bu yöntem çok kullanıldı.
[7] filistin topraklarının denetlenmesini hedefleyen bu bakanlık ilk kez atanıyor.
[8] kuzey kudüs’teki, ağırlıklı olarak filistinlilerin yaşadığı bu mahallede 2021’de filistinlilerin 1948 öncesinden beri sahip olduğu evlere el konulmaya çalışıldı ve yerlerine yerleşimciler getirilmeye çalışıldı.
[9] pinkwashing, ingilizce aklama anlamına gelen whitewashing kelimesine gönderme yapan ve lgbti+ dostu olduğu iddiasıyla suçlarını örtmeyi/unutturmayı ifade eden bir kelime.
[11] https://www.972mag.com/edition/knesset-israeli-left-solidarity/
