Kazakistan’da hükümetin akaryakıt fiyatlarına uygulanan tavan fiyatı kaldırması ve fiyatların yükselmesi, ülke genelinde protestolara neden oldu. Orta Asya’nın en zengin petrol ülkesinde yaşamalarına rağmen, yüksek işsizlik ve refah seviyesinin düşüklüğü, ardı ardına gelen zamlar halkı sokaklara döktü. Cumhurbaşkanı Toqayev açıklama yaptı, OHAL ilanına rağmen halk sokağı terk etmedi, hükümet istifa etti
Kazakistan’da hükümetin akaryakıt fiyatlarına uygulanan tavan fiyatı kaldırması ve fiyatların yükselmesi, ülke genelinde protestolara neden oldu. Orta Asya’nın en zengin petrol ülkesinde yaşamalarına rağmen, yüksek işsizlik ve refah seviyesinin düşüklüğü, ardı ardına gelen zamlar halkı sokaklara döktü.
Halk birçok şehirde başta LPG olmak üzere akaryakıt fiyatlarındaki artışı protesto etmek için sokağa çıktı.
Ülke genelinde binlerce kişinin katıldığı protestolar yılın ikinci gününde başladı. Gösterilerin özellikle ülkedeki akaryakıt sektörünün önde gelen şehirlerinden biri olan Zhanaozen’de yoğunlaştığı ifade ediliyor.
Protestolar üzerine bayiler fiyatlarda yüzde 25 oranında indirime gitme kararı aldı. Ancak hükümet, üretim maliyetleri nedeniyle daha fazla indirimin imkansız olduğunu açıkladı.
Eylemciler Almatı’ya gelmeden polis şehrin meydanlarını abluka altına aldı. Kent merkezinde cep telefonu şebekeleri ve internet bağlantısı kısıldı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Qasym-Jomart Toqayev, protestoların ardından Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ülkenin çıkarlarını da koruyacak şekilde soruna bir çözüm bulunması için oluşturulan komisyonun çalışmalara başladığını ifade etti. Toqayev, protestoculardan da sorumlu davranmalarını istedi.
Almatı Arena önünde toplanan yüzlerce kişi Mangystau bölgesinden gelenleri karşılayarak yürüyüşe geçti.
Yürüyüşe saldıran askeri araçlar ve polislerce birkaç eylemci gözaltına alınırken binlerce insan araçların üzerine yürüyünce kolluk kuvvetleri geri çekilmek zorunda kaldı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Toqayev, 4 Ocak’ta sosyal medya üzerinden hükümetin gaz ve petrol fiyatları için bir komisyon kurduğunu belirtti. Komisyonun çalışmalara başladığını ve çözüm için çalışacağını aktardı. Ayrıca Toqayev, gaz fiyatlarının 50-60 tengeye düşeceğini duyurdu. Toqayev, eylemcileri sorumlu davranmaya çağırdı. Öte yandan, protestoların yapıldığı ülkenin en büyük kenti Almatı ile Mangıstav eyaletinde olağanüstü hal (OHAL) ilan edildi. Devlet başkanlığının internet sitesinden yapılan açıklamada, kararın 19 Ocak’a kadar süreceği ifade edildi. Ardından, Toqayev canlı yayında duyurdu.
Toqayev’in açıklamalarından kısa süre sonra hükümet de istifasını sundu. Toqayev istifayı kabul etti ve başbakan yardımcısı Alihan İsmailov geçici başbakan olarak göreve başladı.
RIA ve Reuters muhabirleri Toqayev konuşurken Almatı’daki polis yüzlerce eylemcinin belediye başkanının ofisine saldırmasını durdurmak için göz yaşartıcı gaz ve sersemletici bomba kullandığını ifade etti.
Ayrıca kolluk kuvvetleri ve şehir yetkilileri, olası yaşamını yitirenlerin sayısı, maddi hasar ve gözaltı, tutukluların sayısı hakkında henüz bilgi vermedi.
Euronews’in aktardığına göre, ülkede fiyatlar daha önce düzenlenmişti, ancak yetkililer suni olarak düşürülen fiyatların LPG üretimini imkansız hale getirdiğini belirtiyor.
BBC Türkçe’nin aktardığına göre, eylemlerin başladığı petrol zengini Mangystau bölgesindeki Zhanaozen kentinde 2011 yılında güvenlik güçleri, maaşlarının artırılması ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi talebiyle greve giden petrol işçilerinin eylemine müdahale etmiş, 14 kişi yaşamını yitirmişti.
Yaklaşık 30 yıl boyunca ülkeyi yöneten kurucu lider diye bilinen Nursultan Nazarbayev 2019’de devlet başkanlığından ayrılmış, yerine onun desteklediği Qasym-Jomart Toqayev seçilmişti.
81 yaşındaki Nazarbayev devlet başkanlığından ayrılmasına rağmen ülke yönetiminde halen etkin. Güvenlik Konseyi Başkanlığı görevini sürdüren Nazarbayev, “Ulusun Lideri” sıfatıyla yargı muafiyeti gibi bir dizi ayrıcalığa sahip.
Sendika.Org