Sağlık emekçileri sağlıkta piyasacı dönüşümün yarattığı yıkımı açıkladı: “Batan hastane bütçeleri, bedelini ödeyen sağlık emekçileri”
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Ankara Şubesi, Hacettep Üniversitesi Tıp Fakültesi yemekhanesi önünde “Batan hastane bütçeleri, bedelini ödeyen sağlık emekçileri” diyerek bir basın açıklaması yaptı
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Ankara Şubesi, Hacettep Üniversitesi Tıp Fakültesi yemekhanesi önünde “Batan hastane bütçeleri, bedelini ödeyen sağlık emekçileri” diyerek bir basın açıklaması yaptı. Gerçekleşen eylemde kamu hastanelerinin özel bütçeli kurumlara dönüştürülmesi, artan bütçe baskısı, ödeme kapsamından çıkarılan ilaçlar ve tedavilere değinildi.
Pandeminin yükü sağlık emekçilerinin sırtında
Açıklamada sağlıkta piyasacı dönüşümün hem sağlık emekçileri hem de yurttaşlar açısından yararttığı yıkımın farklı yansımalarından örnekler verildi. Sağlık emekçilerinin yaşadığı sorunlara dair sunulan verilerden öne çıkanlar şunlar oldu:
- Döner sermaye bütçelerinde yaşanan sorun nedeniyle Üniversite Hastanelerinde görevli sağlık emekçilerinin nöbet paraları 45 güne varan gecikmeler ile yapıldı.
- Hastanelerinde sağlık emekçilerinin nöbet ücretlerinin 130 saat üzerinin ödenmemesi fırsat bilinerek 130 saat üzeri ücretsiz emek olarak görülerek 130 saat üzeri nöbet dayatılmaktadır.Hastanelerinde sağlık emekçilerinin nöbet ücretlerinin 130 saat üzerinin ödenmemesi fırsat bilinerek 130 saat üzeri ücretsiz emek olarak görülerek 130 saat üzeri nöbet dayatılmaktadır.
- Döner Sermaye bütçesinin batması nedeniyle açlık sınırı altında ücret alan 4/D’li sağlık işçilerine mesai ücreti vermemek için sağlık hizmetinde uygulanması sorun teşkil edecek 3 vardiya sistemi dayatılmaktadır.
- Yeni sağlık emekçisi atanmaması, boşalan kadroların doldurulmaması nedeniyle artan iş yükü arttırdı.
- Sağlık emekçisine pandemide üstlendiği riske rağmen ek ödeme yapılmamaktadır.
- Hekimlere her hasta için yalnızca 5 dakika muayene süresi dayatılmaktdır.
Kamu hastanelerine yeterli bütçe ayrılmıyor
Sağlık emekçilerinini yaşadığı bu sorunların dışında açıklamada kamu hastanelerine yetersiz bütçe ayrılmasının ve açığın döner sermaye bütçesiyle de kapatılamamasının sonuçlarına da değinildi. Açıklamada Sağlık Bakanlığına bağlı tesislere ayrılan bütçedeki ve Bakanlığın kişi başına yaptığı ödemelerdeki yetersizlikler vurgulandı. Dikkat çeken bazı veriler ise şöyle:
- Sağlık Bakanlığının 2021 yılı genel bütçesi 76,6 milyar iken SGK tarafından yapılan ödeme 62,7 milyardır. Sağlık Bakanlığı genel bütçesinin yüzde 82’ine denk gelen SGK ödemeleri hizmet sunumunda da belirleyicidir.
- 2020 yılında SGK tarafından Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesislerine 56,2 milyar tl ödeme yapılırken, 2021 yılında artış Türk Lirası olarak yüzde 11,5 olmuş ve ödeme tutarı 62.7 milyar TL olmuştur. Bu artış Sayıştayın 2020 raporuna göre Sağlık Bakanlığı döner sermaye bütçesinde meydana gelen 7,4 milyar TL’lik açığı dahi kapatmamaktadır.
- Hastanelerin ürettikleri hizmet TÜFE’den daha ziyade ÜFE’den etkilenmektedir. Ekim ayı itibariyle TÜFE yüzde 19,3 olurken ÜFE yüzde 46,3 gerçekleşmiştir.
- Güncel enflasyon oranının altındaki TL kapsamındaki yüzde 11,5’lik artış Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneleri olumsuz etkilemiştir.
- 2020 yılı ocak ayı kuru üzerinden 9,5 milyar dolar ödeme planlanmış iken, 2021 ocak ayı döviz kuruna göre 2021 yılı için 8,5 milyar dolar ödeme planlanmıştır. 2021 yılı ödemenin yapıldığı ay döviz kuru üzerinden yapılan değerlendirmede ödemenin 7,1 milyar dolar olduğu görülmektedir.
- Döviz kurundaki Ocak-Kasım aylarındaki yüzde 51’lik değişim birçok gideri döviz kurundan etkilenen hastaneleri ayrıca zor durumda bırakmıştır.
Bakanlığın kişi başına yaptığı ödemelerdeki yetersizliklere dair çarpıcı veriler ise şöyle:
- 2020’de nüfus başına yıllık ödeme 676 TL olarak planlanmış iken bu tutar 2021 için 750 TL olarak planlanmıştır.
- 2020’de nüfus başına yıllık 115 dolar ödeme planlanırken, 2021’de bu tutar 101 dolar olarak belirlenmiştir.
- 2021 yılı SGK aylık ödeme planına bakıldığında ise ocak ayında nüfus başına 97 TL ödeme planlanmış bu tutar Kasım ayında 53 TL’ye düşmüştür.
- Ödemenin planlandığı ay döviz kuruna göre ise 2021 Ocak ayında nüfus başına 13 dolar ödeme planlanırken Kasım ayında 5 dolara inmiştir. Bugün Kasım ayı itibariyle Sağlık Bakanlığı hastaneleri nüfus başına aktarılan 5 dolarla hizmet üretmek zorunda bırakılmıştır.
Sendika.Org