ABD’nin 20 yıllık işgalin ardından çekilme kararını açıklamasının ardından atağa geçen Taliban ciddi bir direnişle karşılaşmadan hızla ilerleyip başkent Kabil’i ele geçirdi. İşgalci güçler apar topar çekilirken, Taliban’dan kaçmak isteyenlerin yığıldığı Kabil Havalimanı’nda dramatik görüntüler açığa çıktı. Daha önce ABD Başkanı Joe Biden’la Afganistan’da kalma konusunda anlaşan Erdoğan iktidarı ise tüm bu kaosta bir fırsat görerek Afganistan’da kalmak için Taliban’la müzakerenin yollarını arıyor
ABD’nin 20 yıllık işgalin ardından Afganistan’dan çekilme kararını açıklamasının ardından atağa geçen ve 14 Ağustos cumartesi itibariyle başkent Kabil dışında bütün kentleri ve sınır kapılarını ele geçiren Taliban, 15 Ağustos pazar günü kenar mahallelerden giriş yaptığı başkenti kuşattı ve yönetimin çatışmasız bir şekilde devredilmesini beklediklerini açıkladı.
Afganistan ordusu dağılırken Afganistan İçişleri Bakanlığı, Taliban’ın başkente girmesinin ardından, yönetimin devri için müzakerelere başlanacağını duyurdu. Bu mesaj aynı zamanda Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin fiilen istifası şeklinde yorumlandı. Bir süre sonra da Gani’nin ülkeyi terk ederek Tacikistan’a gittiği duyuruldu. Daha sonra da Gani’nin ailesiyle birlikte Özbekistan’a geçtiği öğrenildi. İddiaya göre çantalar dolusu para ile kaçmıştı. Kendisi “kan dökülmesini önlemek” için gittiğini söyledi.
Devir müzakerelerinin Doha’da yürütüleceği bekleniyordu. Ne var ki Taliban güçleri pazar akşama doğru “yağmayı önleme” gerekçesiyle kente girmeye ve hükümetin terk ettiği yönetim binalarını devralmaya başladı.
Taliban’dan yapılan ilk açıklamada başkent Kabil’in merkezinin güç kullanılarak ele geçirilmeyeceği duyurulmuştu. Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, Kabil’in yoğun nüfusu nedeniyle çatışmalara girmeyeceklerini, başkent merkezini müzakereler yoluyla almak istediklerini ve Taliban mensuplarına kent merkezinin giriş noktalarında beklemeleri emri verdiklerini açıklamıştı.
Ancak Gani’nin kaçışı, ordunun dağılması ve ABD başta olmak üzere pek çok işgalci gücün büyükelçilik personeli dahil yurttaşlarını hızla tahliye etmeye başlaması nedeniyle devir fiilen gerçekleşti. Cumhurbaşkanlığı Sarayı dahil yönetim binalarını ele geçiren Taliban, pazartesi sabahı başkentte devriye gezmeye başladı.
Kabil’de insanlar araçlarıyla başkenti terk etmeye çalıştırken yollarda yoğun araç trafiği oluştu. Ülkeden ayrılmak isteyenler Afgan hükümetinin NATO güçlerine bıraktığı Kabil Havalimanı’na yığıldı.
ABD’nin gönderdiği özel kuvvetler eşliğinde Kabil’deki büyükelçiliğini tahliye etti ve eğitimli köpekleri dahil tüm güçlerini tahliye etti.
Öte yandan Taliban’dan kaçmak için uçaklara binmeye çalışan ancak uçaklara alınmayıp oradan oraya koşuşturan Afganların görüntüleri dramatik bir tablo açığa çıkardı. ABD askerlerinin açtığı ateşte yaşamını yitirenler oldu.
Uçakların iniş takımlarına tutunarak kaçmaya çalışan iki kişinin uçak kalktıktan sonra düşerek yaşamını yitirdiği anların görüntüsü sosyal medyaya düştü ve olay yerel kaynaklarca da teyit edildi.
Türkiye’nin Afganistan Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada “Afganistan’dan ayrılma talebinde bulunan vatandaşlarımızın Büyükelçiliğimizle iletişime geçerek ivedilikle bilgi vermeleri rica olunur” denildi. Dışişleri Bakanlığı ise Türkiye’nin diplomatik faaliyetlerinin süreceğini açıkladı.
Afganistan’a uçuşlar iptal edilirken, ülkedeki Türkiye vatandaşlarının tahliyesi için bir uçak gönderildi. NATO görevi kapsamında ülkede bulunan askerlerin ve Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlama görevini devralma girişimlerinin ne olacağı ise tartışma konusu.
Türkiye’nin de Afganistan’da NATO görevi kapsamında halihazırda 600’e yakın askeri bulunuyor. Havalimanının güvenliği devralmak için müzakere yapılacak taraf yok ancak gerek Tayyip Erdoğan’ın “Afganistan’ın bir an önce istikrara kavuşturulması için her türlü çabayı göstermeye devam edeceğiz” şeklindeki sözleri ve bu konuda Pakistan’la işbirliği mesajları, gerek Devlet Bahçeli’nin Türkiye’nin Afganistan’da kalması gerektiği yönündeki açıklamaları, iktidar cephesinin Taliban’la anlaşmaktan yana olduğunu gösteriyor.
CHP ise askerlerin derhal çekilmesini istiyor. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve CHP’nin Dış Politikalardan Sorumlu Genel Başkan Baş Danışmanı ve İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköz ayrı ayrı açıklamalar yaparak Türk askerinin Afganistan’dan derhal çekilmesini istedi.
İlgili haberler:
Sendika.Org, AA, BBC Türkçe, Sputnik Türkiye, Reuters