Engellilerin Ulaşımda Hakları Platformu’nun çağrısıyla Meclis önünde bir araya gelen engelliler, 9 Temmuz’da AKP milletvekilleri tarafından Meclis’e sunulan Torba Yasa kapsamındaki toplu taşımalardaki “erişilebilirlik düzenlemesini” 3 yıl daha ertelenmesini de içeren yasa tasarısını protesto etti
Tüm toplu ulaşım yerlerini kapsayan ve 2018 yılında ertelenen ‘erişilebilirlik düzenlemesi hakkı’nın TBMM’ye sunulan kanun teklifiyle 3 yıl daha ertelenmesi istendi.
AKP Milletvekilleri tarafından 9 Temmuz 2021’de TBMM Başkanlığı’na sunulan torba yasa teklifi kabul edilirse, kamu kurumlarının engelliler için erişilebilir hale getirilmesi yükümlülüğü bir kez daha ertelenecek.
2005 yılında yürürlüğe giren ‘5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’la tüm kamu kurum ve kuruluşlarının 7 yıl içinde engelliler için erişilebilir hale getirilmesine karar verilmişti. Ancak bu hüküm -2012’den günümüze kadar- çeşitli gerekçelerle defalarca ertelendi ve erişilebilirlik düzenlemesi 16 yıldır hayata geçirilmedi.
Engellilerin Ulaşımda Hakları Platformu ve 488 destek veren sivil toplum örgütünün çağrısıyla engelliler, Meclis önünde bir araya gelerek bu yasa tasarısını protesto etti. Açıklamayı, grup adına Av. Turhan İçli yaptı.
İçli, bir torba kanun içerisinde sunulan düzenlemeyle engellilerin toplumsal yaşama katılmasının engellenmesinin kabul edilemeyeceğini ifade ederken düzenlemenin uluslarlarası sözleşmelere de aykırı olduğunu belirtti. Yapılan açıklama şöyle:
Minibüslerde, turizm taşımacılığında, şehirlerarası otobüslerde ve gemilerde 2018 yılında ertelenen erişilebilirlik düzenlemesi hakkının 3 yıl daha ertelenmesi için TBMM’ye Kanun değişikliği teklifi sunulmuştur. Bir torba kanun içerisine konulan bu düzenleme, engelli bireylerin herkes gibi toplumsal yaşamın tüm alanlarına katılımını engelleyeceği için kabul edilemez.
Ülke olarak kabul ettiğimiz ve tarafı olduğumuz BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmenin 9. Maddesinde belirtildiği gibi, “Taraf devletler engellilerin bağımsız yaşayabilmelerini ve yaşamın tüm alanlarına etkin katılımını sağlamak ve engellilerin diğer bireylerle eşit koşullarda fiziki çevreye, ulaşıma, bilgi ve iletişim teknolojileri ve sistemleri dahil olacak şekilde bilgi ve iletişim olanaklarına, hem kırsal hem de kentsel alanlarda halka açık diğer tesislere ve hizmetlere erişimini sağlamak için uygun tedbirleri alacaklardır.”
Evrensel bir insan hakkı olan erişim hakkını ertelemekle, imzalamış olduğumuz BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmenin 9. ve “Bağımsız Yaşama ve Topluma Dahil Olma” başlıklı 19. Maddelerinin ihlal edilmesi göze alınmaktadır.
Eişilebilirlik hakkının bütün hakların ön koşulu olduğunu belirten İçli, yasa hazırlanırken engelli bireylere ve engelli örgütlerine danışılmadığını vurguladı. İçli, teklifin yasalaşması halinde sözleşme ve katılım hakkının bir kez daha ağır biçimde ihlal edileceğini ifade etti.
Erişilebilirlik hakkı bütün hakların ön koşuludur ve erişim zincirinin ilk halkasını oluşturmaktadır. Söz konusu toplu taşıma araçlarının erişilebilirliği için gerekli önlemlerin alınmasının ertelenmesi; kamuya açık alanların, konutların ve diğer hakların kullanılmasının olanaksız hale getirilmesi demektir.
Sözleşmenin 4. Maddesinin 3. bendinde belirtildiği üzere, “Taraf Devletler işbu Sözleşme’nin uygulanmasını sağlayacak yasalar ve politikaların geliştirilmesi ve yaşama geçirilmesi ile engellilere ilişkin diğer karar alma süreçlerinde engelli çocuklar da dahil olmak üzere engellilere onları temsil eden örgütler aracılığıyla sürekli danışacak ve etkin bir şekilde bu sürece dahil edeceklerdir.”
Söz konusu toplu taşıma araçlarının erişilebilirliği 3 yıl daha ertelemek istenirken hakkın esas öznesi olan engelli bireylere ve örgütlerine danışılmamış, onayları alınmamıştır. Bu teklifin yasalaşması halinde, Sözleşme ve katılım hakkı bir kez daha ağır biçimde ihlal edilecektir.
Engelliler, açıklamalarını medyay, kamuoyunu ve Meclis’te grubu olan partileri bu yasa değişikliği teklifinin geri alınması mücadelesine destek olmaya çağırarak sonlandırdı.
Sendika.Org, Pirha