Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ) tüm dünyayı saran COVID-19 pandemisine karşı geliştirilen ve bazı ülkelerde uygulanmaya başlanan koronavirüs aşısı hakkında nasıl haber yapılması gerektiğine dair gazeteciler için bir rehber yayımladı
Gazetecilerin bu hızla ilerleyen ve karmaşıklaşan gündemle ilgili halka bilgi verme sorumluluğunu hatırlatan IFJ, öte yandan COVID-19 aşılarıyla ile ilgili yanlış, sansasyonel bilgi yayılımının da önüne geçilmesi gerektiğini kaydetti. COVID-19 pandemisinin başından beri bu tür yalan haberlerin kamuoyunun gündemi işgal ettiğini hatırlatan IFJ, bilhassa aşılamanın başladığı bugünlerde bu yanlış bilgi dolaşımının “kamu sağlığı için çok daha büyük bir tehlike” olduğunun altını çizdi.
Bunun önüne geçmek ve gazetecilere bu konuda yardımcı olmak için IFJ şu önerilerde bulundu:
Yetkililer ve ilaç şirketleri, çekici ve etkili verileri yayımlama eğiliminde olabilir. Gazeteciler her zaman, mümkün olan yerlerde ham verileri talep etmeli, araştırmanın ayrıntılarını eklemeli ve haberin ne anlama geldiğini ve ne olmadığını netleştirmelidir. Sadece şirketin veya hükümetin basın açıklamalarına güvenmekten kaçının.
Örneğin, bir makale veya farmasötik bir çalışma hakkında haber yaparken, gazeteciler araştırmaya katılanların yaşı gibi verilere dikkatlice bakmalı ve araştırmanın boyutunu, test sayılarını ve süresini belirtmeli.
Doğru kaynaklara ulaşmak çok önemli. Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa İlaç Ajansı veya akademik kurumlar ve üniversiteler, deneyimli sağlık gazetecileri tarafından önerilen kaynaklardan bazıları. Her zaman IFJ Gazeteciler için Küresel Etik Sözleşmesi‘nin ilkelerine uyun.
Aşı geliştirme süreci uzun ve karmaşıktır. Sadece onay ile sona ermez. Gazeteciler, potansiyel yeni bulguların sonuçlarını anlamak için devam eden çalışmaları takip etmeli ve aşı uzmanlarına danışmalı, aşıların bağışıklık dayanıklılığı, etkinliği, olası ikincil etkilerini, aşılanmış bir kişi virüsü hala yayıp yayamayacağını, virüs mutasyona uğrarsa işe yarayıp yaramayacağını sorgulamalı.
Bir aşının yüzde 95 etkinliğe sahip olması ne anlama gelir? Etkinlik, etkililik ile aynı mıdır? Bağışıklık ne demektir? Sürü bağışıklığına ulaşmak ne demektir?
Sağlık uzmanlarına göre bunlar, gazetecilerin anlaması ve izleyicileriyle net bir şekilde açıklamaları gereken sorulardan bazıları. Açık ve anlaşılır bir dil kullanmak, okuyucu/izleyici/dinleyicilerinizin aktardığınız bilgileri anlamasına da yardımcı olacaktır. Açıklamanız gereken kavramları tam olarak anlamak için DSÖ sözlüğünü kullanabilirsiniz.
Aşıların küresel sürecinin, bilimsel araştırmanın ve yetkililerden onayının nasıl uygulanacağını anlamak ve açıklamak önemlidir, ancak bunu yerel bir perspektiften açıklamak da öyle. Yerel izleyici/okuyucu/dinleyiciler en çok yerel haberlere güvenirler ve yerel gazeteciler, halkı aşılama yerleri, uygunluk kriterleri ve diğer pratik bilgiler hakkında bilgilendirmede kritik bir role sahiptir.
Gazeteciler, aşıdan sonra hissedebilecekleri olası yan etkiler hakkında, özellikle manşetlerde sansasyonellik içine düşmeden veya gereksiz korku yaratmadan halkı doğru şekilde bilgilendirmeli. Herhangi bir aşının olası yan etkilerinin açık bir şekilde açıklanması halkı bilgilendirecek ve çekinceleri azaltacaktır.
Aşılar insanlık tarihinde milyonlarca hayatı kurtardı. COVID-19 için de aynısı olacak. Gazeteciler, aşı etkinliği hakkındaki gerçekleri, rakamları ve aşıların tarihteki pandemileri sona erdirmede sahip oldukları önemi anlatarak aşılarla ilgili yayılan yanlış bilgilerle mücadele edebilir. Aşılara güvensizliğin yüksek olduğu yerlerde aşıların olası yan etkilerini anlamayıp anlaşılır bir şekilde açıklamak çok önemlidir.
Bu en önemli ipucu. Diğer gazetecilerle, medya kuruluşlarıyla işbirliği yapın, dünyanın çeşitli yerlerindeki sağlık habercilerinin işlerinden öğrenin. Gazeteciler arasındaki rekabet, kimin daha hızlı haber vereceği üzerinden bir mücadeleye dönüşeceği için muhtemelen daha yanlış ve sansasyonel içeriğe sahip olacak, bu da sadece yanlış bilginin yayılmasını hızlandıracaktır.
IFJ ayrıca COVID-19 aşılarıyla ilgili haber yapan gazetecilerin yararlanmaları için şu kaynakları paylaştı:
Kaynak: Basınevi