TÜİK’in tahminine göre 2019’un 3. çeyreğinde Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) en büyük katkıyı hanehalkı tüketim harcamaları ile kamu harcamaları sağladı. Aynı dönemde gayrisafi sabit sermaye oluşumundaki daralma sürdü
TÜİK, yılın üçüncü çeyreğine ilişkin Gayrisafi Yurt içi Hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. TÜİK’in tahminine göre, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, 2019 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,9 arttı. Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini, 2019 yılının üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 11,5 artarak 1 trilyon 145 milyar 99 milyon TL oldu.
TÜİK ikinci çeyrek için daha önce yüzde 1,5 olarak açıkladığı küçülmeyi de yüzde 1,6 küçülme olarak revize etti. İlk çeyrek için daha önce yüzde 2,4 olarak açıklanan küçülme ise yüzde 2,3 küçülme olarak revize edildi. Son üç çeyrekte küçülen Türkiye ekonomisi, 2019 üçüncü çeyreği itibarıyla bu seriyi sonlandırmış oldu.
Hanehalkı tüketimi, üç çeyreklik daralmanın ardından üçüncü çeyrekte yüzde 1,5 artış gösterdi. Hanehalkı tüketimi 2018’in son çeyreğinde yüzde 7,7 azalarak büyük düşüş yaşamış sonraki aylarda da bu düşüş sürmüştü. 3 çeyrek sonra yeniden hanehalkı tüketiminin artışa geçmesi büyümeye 0,9 puan katkı sundu. Devlet harcamaları da yıllık bazda yüzde 7 artış ile 0,9 puan katkı sağladı. Bu da Türkiye ekonomisinin halen üretime değil kamu tüketimine bağlı olarak hareket ettiğini gösteriyor.
Tüketimin artması ile gerçekleşen büyümenin aksine gayrisafi sabit sermaye oluşumundaki daralma devam ediyor. 2018’den itibaren yatırımlardaki küçülme giderek artan bir hızla sürdü ve 2.çeyrekte yüzde 22,4 yani son 10 yılda görülmemiş bir hızda daralma yaşandı. Yatırım harcamaları makine-teçhizat yatırımları ile inşaat yatırımlarını içeriyor. Her ikisinde de büyük oranda daralma yaşanmakla birlikte inşaat yatırımlarındaki gerileme daha fazla. Gayrisafi sabit sermaye oluşumu yıllık bazda yüzde 12,6 daralarak büyüme üzerinde 3,4 puan gerilemeye neden oldu. Net dış denge, ithalattaki yüzde 7,6’lık artış ve ihracattaki yüzde 5,1 yıllık artış ile 0,2 puan baskı kurdu. Net ihracat, ikinci çeyrekten bu yana ilk kez büyümeye destek vermedi.
İnşaat hariç tüm sektörlerde kısmi büyüme yaşanırken, sektörlerin büyümeye katkısı şöyle oldu:
Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’yı oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2019 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım sektörü toplam katma değeri yüzde 3,8, sanayi sektörü yüzde 1,6 arttı ve inşaat sektörü yüzde 7,8 azaldı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise yüzde 0,6 arttı.
Merkez Bankası’nın baskı altına alınarak faizlerin indirilmesi sonrası kredi stoklarının artması ve ucuzlaması ile halkın taşıt, konut ve ihtiyaç kredilerine yönelmesi harcamaları da artırdı. Üçüncü çeyrekte dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcama yüzde 7,6 arttı. Dayanıksız tüketim mallarına harcamalardaki artış ise yüzde 17, turizm harcamalarını da barındıran hizmetler kalemindeki harcamalardaki büyüme de yüzde 17,1 olarak belirlendi.
Sendika.Org