Hak-İş son altı ay içinde 9 bin 740 üye kaybederek dönemin tek kaybedeni olmuştur
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın, Temmuz 2019 dönemine ait işkollarındaki işçi sayıları ve sendikaların üye sayılarına ilişkin tebliği 31 Temmuz 2019 tarihli Resmi Gazete yayımlandı.
Genel olarak bakıldığında 20 işkolundaki toplam çalışan sayısının % 2,63 oranında artışına karşılık, sendikalı işçilerin artış oranının % 1,89 düzeyinde kaldığı gözlenmektedir.
Bunun da etkisiyle sendikalı işçi oranı bir önceki dönemle kıyaslandığında % 13,86’dan, % 13,76’ya gerilemiş bulunmaktadır. Küçük bir fark gibi görünse de yaşanmakta olan kriz düşünüldüğünde ilerisi açısından bir tehlike sinyali anlamı da taşıyabileceği söylenebilir.
Sendikalı işçilerin dağılımına bakıldığında işçilerin % 98,06’sının üç konfederasyonda toplandığı, buna karşılık diğer konfederasyon ve bağımsız sendikalardaki üye işçi oranının yalnızca % 1,49 olduğu anlaşılmaktadır.
Sendikalı işçilerin hemen tamamını kapsayan üç konfederasyonun kendi içlerindeki dağılımlarına göz attığımızda ise % 53,46’sı Türk-İş’te, % 35,61’i Hak-İş’te ve % 8,99’u ise DİSK’te yer almaktadır.
Önceki dönemlerle karşılaştırıldığında Hak-İş’in “olağanüstü” büyümesinin durduğu, % 36,80 olan sendikalı işçiler içindeki oranının, % 35,61 indiği ve bu nedenle Türk-İş ile kapanmakta olan makasın tersine döndüğü net bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Hak-İş son altı ay içinde 9 bin 740 üye kaybederek dönemin tek kaybedeni olmuştur.
İşkollarına göre sendika üyelik oranları incelendiğinde genel hizmetler; savunma ve güvenlik; banka, finans ve sigorta en yüksek üyelik oranlarına sahip işkolları olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna karşılık konaklama ve eğlence yerleri; inşaat ile ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar ise en düşük sendika üyelik oranına sahip işkollarıdır.
Genel hizmetler işkolu, en fazla istihdam kaybı yaşanan işkolu olmakla birlikte aynı zamanda sendika üyeliğinin de en fazla olduğu işkolu olarak görülmektedir. Bu işkolunda Türk-İş üyesi Belediye-İş ve DİSK üyesi Genel-İş en fazla üye kazanan sendikalar olurken, Hak-İş üyesi Hizmet-İş önemli oranda üye kaybetmiştir. Çalışan sayısındaki azalışa oranla Türk-İş ve DİSK’in üye artışı yaşaması, buna karşılık Hak-İş’in üye kaybetmesi özel bir öneme sahiptir. Bu durumu yerel yönetim seçimleri sonrasında, iktidarın baskısından kurtulan işçilerin örgütlenme ve özgürce sendika seçme eğiliminin artması olarak değerlendirmek mümkündür.
20 işkolunda toplam 184 sendika bulunmaktadır. Bir önceki dönemle karşılaştırıldığında sendika sayısında % 7’ye yakın bir artış vardır. Dönem içinde Bakanlık kayıtlarından 6 sendika çıkarken, 18 yeni sendika istatistikte yer almıştır. Yeni sendikaların en fazla olduğu işkolu ise 4 sendika ile sağlık ve sosyal hizmetler işkoludur.
Bu sendikalardan birine konulan isim çok dikkat çekicidir; Şehit Gazi Vatansever Sağlık ve Sosyal Hizmet İşçileri Sendikası. Sendikanın ismi, tek başına Türkçe kuralları yönünden inceleme konusu olabilecek niteliktedir. Ocak 2019’dan sonra Bakanlık listesine katılan bağımsız PTT-SEN Temmuz 2019 istatistiğinde % 2,12 oranıyla işkolu barajı geçerek toplu sözleşme yetkisini kazanmıştır.
İstatistikte yer alan sendikalardan yalnızca 56’sı, diğer bir ifade ile % 30’u işkolu barajını (işkolundaki toplam çalışan sayısının % 1’i) geçebilmektedir. Bununla birlikte yasada yapılan yeni düzenlemeyle bazı sendikaların toplu sözleşme yapma hakkı, işkolu barajı oranına bakılmaksızın 12 Haziran 2019 tarihinden itibaren bir yıl daha uzatılmış durumdadır. Bu sendikalar yukarıda sayılan 56 sendikanın dışında bırakılmıştır.
Sendika.Org, yayın hayatına başladığından bu yana işçi sınıfı hareketinin, solun ve genel olarak toplumsal muhalefetin gündemine ilişkin, farklı politik perspektiflerden düşünsel katkılara açık bir tartışma platformu olagelmiştir. Sitemizde yayımlanan yazılar yayın kurulunun politik perspektifiyle uyumluluk göstermeyebilir. Amacımız, mücadelenin gereksinim duyduğu bilimsel ve politik bilginin üretimini zenginleştirecek tüm katkılara, yayın ilkelerimiz çerçevesinde, olabildiğince yer verebilmektir.