Hollanda Büyük Metal sektöründe TİS’te prensip anlaşmaya varıldı. Grevler sonuç verdi. Sıfır zamlı sözleşme dayatanlara bir kez daha diz çöktürdük…. Biliyorduk zor olacağını ama zoru zorla yendik!
Hollanda büyük metal sektöründe 1 Haziran 2018’de biten Toplu İş Sözleşmesi (TİS) görüşmelerinde anlaşmaya varılamadığı için işçiler uyarı grevleri başlatmıştı. Grevlerin sonucunda prensip olarak anlaşmaya varıldı. Anlaşma 1 Haziran 2018’den 1 Aralık 2020’ye kadar 30 aylık (2,5 yıl) süreci kapsıyor.
180 bin işçinin çalıştığı büyük metal sektöründe bazı büyük işyerleri kendi özel TİS’ini yapıyor. Geriye kalan 150 bin işçi ulusal çaptaki TİS kapsamında. Bazı işyerleri kendi işçilerinin örgütlü olduğu sendikalarla ayrı TİS de yapabiliyor. Ama bu TİS’te varılan anlaşma şartlarının ulusal düzeydeki TİS koşullarından geri olmaması şartı var.
Nihayet anlaşmaya varılan TİS kapsamında 1 Şubat 2019’dan itibaren yüzde 3,5; 1 Ağustos 2019’dan itibaren brüt 58 avro, 1 Ocak 2020’den itibaren de brüt 116 avro zam yapılacak.
Maaşlar üç aşamalı yükselecek. Örneğin 2000 avro ücret alan bir işçinin maaşı 1 Şubat 2019’da 2070 avroya, 1 Ağustos 2019’da 2128 avroya, 1 Ocak 2020’de de 2244 avroya yükselecek ve Aralık 2020’ye kadar bu seviyede kalacak.
40.000 avrodan fazla yıllık geliri olanların %3,5 maaş yükselmesi kapsamındadır. Ek olarak yılda 20.000 avro düzeyinde geliri olanlara ekstra artış yüzde 5,56’dir. Bu anlaşma hem kadrolu işçiler hem de taşeron şirket işçileri için geçerli. Anlaşma gereği TİS süresi kapsamında işyerleri 3 bin kişiye kadrolu kontrat verilecek.
Bu nesil yoğun çalışma bölümlerinden alınıp daha sağlıklı ve rahat çalışma bölümlere aktarılacak. Deney ve tecrübelerinden yararlanmak için genç nesile fırsat tanınacak. Yavaş ve uyumlu bir şekilde yaşlı neslin yerini dolduracak bir geçiş süreci kontrollü sürdürülecek. Ve birikmiş izin günleri veya daha kısa süreli çalışmak isteyenlere iki seçenek sağlandı.
Yüzde 80 çalışma, yüzde 90 ücret, yüzde 100 emeklilik pirimi ödenecek. 60 yaşında birisi istemiyorsa vardiyalı çalışmayabilir. Öyle bir hakkı var. 62 yaşından itibaren de tümüyle bu hakka sahip olacak.
Yüzde 70 çalışma, yüzde 85 ücret, yüzde 100 emeklilik primi ödemesi. Bu seçenek sadece 62 yaş üzeri geçerli. Ve kişinin inisiyatifine bağlı. Normal çalışma koşullarında sahip olduğu haklardan yararlanacak.
İşçiler uzun süreli ve sağlıklı çalışma koşullarından yararlanmak için yılda bir gün ücretli olarak eğitim, okul, kurs, seminer vb. için olanaklardan yararlanabilecek.
Düzenli vardiyalı çalışmanın sorunlarıyla ilgili olarak; işveren, işçi ve işyeri temsilciler kurulu, birlikte iş yasalarına göre ayarlama yapabilecek.
1 Ocak 2019’dan önce işçi sendikalarına üye olan işçilerin aylık üyelik aidatlarını 2019 yılı için işveren yıl sonunda forum doldurup bildirimde bulunanlara geri ödenecek.
Kurs, okul, meslek eğitimi vb. kişiyi geliştirecek alanlarda ödenekler verilecek.
1 Şubat 2019’da varılan anlaşmanın ardından grevler ertelendi, durduruldu. FNV, CNV, De Unie, VHP2 İşçi sendikaları prensip olarak vardıkları anlaşmanın özetini özel gazete ekiyle üyelerine gönderme kararı aldı. İşçiler 24 Şubat 2019’dan 17 Mart 2019’a kadar yazılı veya dijital olarak “evet, hayır, çekimser” oyunu kullanacak.
Aynı şekilde FME işveren sendikası da üye işyerlerinin onayına başvuracak, referanduma gidecek.
Oylamalarda taraflardan biri hayır derse görüşmelere yeniden başlanacak. Grev ve eylemler yeniden gündeme gelecek.
Evet çıkarsa anlaşma 1 Şubat 2019’dan itibaren geçerli sayılmak üzere yürürlüğe girmiş olacak.
DAF ve diğer bazı işyerleri, çalışanlarına mektup göndererek 1 Aralık 2018’den itibaren işçilerine yüzde 2,5 zam yaptıklarını duyurmuştu. İsteyenin imzalayıp bu haktan yararlanabileceğini ve TİS imzalandığında yüzde 2,5 üzerindeyse ek ödeme yapacağını bildirmişti. Bu, grevi kırmaya yönelik hesaplı bir adımdı. “Bedava peynir sadece fare kapanında olur!” Hesapları, işçileri bölmek ve verilene razı etmekti. Ama evdeki hesap çarşıya uymadı. Grevlere katılım eksilmedi, arttı.
Sıfır sözleşme dayatanlara bir kez daha diz çöktürdük… Biliyorduk zor olacağını ama zoru zorla yendik!
1 Şubat 2019’da prensip olarak varılan anlaşma referanduma sunulacak ve taraflar karar verecek. Sonuçlarını hep birlikte görecek, paylaşacağız.
(Hollandalı emekçiler 18 Mart 2019’da emeklilik ve hayat koşullarının düzeltilmesi talebiyle 24 saatlik genel greve gidecek.)
Mart 2019, Eindhoven/ Hollanda
*Ali Solmaz: FNV-DAF İşyeri İşçi Temsilcisi
Sendika.Org, yayın hayatına başladığından bu yana işçi sınıfı hareketinin, solun ve genel olarak toplumsal muhalefetin gündemine ilişkin, farklı politik perspektiflerden düşünsel katkılara açık bir tartışma platformu olagelmiştir. Sitemizde yayımlanan yazılar yayın kurulunun politik perspektifiyle uyumluluk göstermeyebilir. Amacımız, mücadelenin gereksinim duyduğu bilimsel ve politik bilginin üretimini zenginleştirecek tüm katkılara, yayın ilkelerimiz çerçevesinde, olabildiğince yer verebilmektir.