Kargaların beyinleri incelendiğinde insan beyninden oldukça farklı olduğu görülür Kargaları diğer hayvanlarla karşılaştırdığımızda “Ne kadar zeki hayvanlar!” diye düşünürüz. Muhteşem hafızaları ve alet kullanarak problem çözme yetenekleri bizi hayretler içinde bırakır. Biyologlara göre, zeka seviyeleri 7 yaşında bir çocuğunkine eşit olan bu kuşların beyinleri insan beyni ile karşılaştırıldığında ne tür benzerlikler ya da farklılıklara sahipler acaba? […]
Kargaların beyinleri incelendiğinde insan beyninden oldukça farklı olduğu görülür
Kargaları diğer hayvanlarla karşılaştırdığımızda “Ne kadar zeki hayvanlar!” diye düşünürüz. Muhteşem hafızaları ve alet kullanarak problem çözme yetenekleri bizi hayretler içinde bırakır. Biyologlara göre, zeka seviyeleri 7 yaşında bir çocuğunkine eşit olan bu kuşların beyinleri insan beyni ile karşılaştırıldığında ne tür benzerlikler ya da farklılıklara sahipler acaba? Kargalar ve zekaları herzaman merak konusu olmuştur ve bilim insanlarının kargalar üzerindeki araştırmaları devam etmektedir.
Öncelikle bütün karga türleri bu kadar zeki değildir. Kargalar; kuzgun ve saksağan gibi farklı türlerin de dahil olduğu Corvus cinsine dahil olup, kargagiller (Corvidae) familyasındandır. Bu familyada yaklaşık 120 farklı tür bulunur. Kargalar ve kuzgunlar bu familyanın en zeki türleridir. Kargaların ve kuzgunların beyinleri vücut büyüklüğüne göre kıyaslanınca diğer kuşlara göre daha büyüktür. Memelilerde ise insanlar ve yunusların beyinleri büyüktür. Tabii ki, bilim insanları kargaların beyni daha büyük o yüzden daha zekidir diye kestirip atmıyor; bunun nedenini anlamak için pek çok deney ve gözlem yapıyorlar.
Emin adımlarla yürüyen bu karga,Türkçe’de leş kargası olarak biliniyor; Carrion crow (Corvus corone). Kargalar kuzgunlara göre daha küçüktürler, ayrıca kuzgunların gagası daha büyük, kıvrımlı ve tüylüdür.
Görsel: Meltem Çetin Sever
Kargaların beyinleri incelendiğinde insan beyninden oldukça farklı olduğu görülür. Memelilerde sosyal davranış ve karar verme gibi yönetici işlevlerden sorumlu olan prefrontal kortekstir (PFC). Kuşlarda, doğal olarak kargalarda, PFC bulunmaz. Bunun yerine onlarda, nidopalyum kodolateral (NCL) denilen bir bölge bulunur. PFC ve NCL yakınsak evrimin örnekleridir. Yaklaşık 300 milyon yıl önce ortak atalarımız kuşlar ve memeliler olarak ayrıldılar. Memeliler ve kuşların ortak ataları bu kadar zeki değildi çünkü PFC ve NLC’ye sahip değillerdi.
Soldaki beyin insana ait ve PFC beynin ön bölümünde bulunmaktadır. Sağdaki ise kuşlara ait bir beyin ve NCL beynin orta-üst bölümünde.
Tübingen Üniversitesi’nde nörobilimci olan Andreas Nieder, kargaların sofistike davranışları sırasındaki nöronal aktivitelerini inceledi. Nieder, 2013 yılında yayınlanan Nature Communications‘daki çalışmasında lisansüstü öğrencisi Lena Veit ile gözlemlerini aktardı.
Nieder ve ekibi kargalara görüntü eşleştirme oyunu oynattırdı. Kargalar ilk önce bir bilgisayar ekranında örnek bir resme baktı, ardından ekranda beliren bir işaretle eşleşen resmi ya da farklı bir resmi seçebileceklerdi. İşaretler, görsel (kırmızı veya mavi daireler) veya işitsel (gürültü veya glissando sesi) idi. Mavi daire veya glissando sesi, eşleşen resim için; kırmızı daire veya gürültü sesi ise farklı olan resim için kullanılan işaretlerdi. Bu, kargaların işareti esnek bir şekilde yorumlamasını sağladı. Nieder ve ekibi, doğru davranışları ödüllendirerek kuşlara kuralı öğretti ve onların NCL’lerindeki nöronal aktiviteleri kaydetmeye başladı. Her iki türün (karga ve primat) nöronları da kural işaretinin sunulması sırasında en çok aktive olurken, görüntülere olan tepkileri sırasında daha az aktive oldu. Ayrıca iki türün nöronları da işaretin işitsel veya görsel olmasına bakmaksızın aynı şekilde aktive oldu. Bu deneyler sonucunda nöronal aktivitelerine bakılarak kargaların beyinlerindeki NCL’lerinin primatlardaki PFC’ye benzediği ortaya çıktı. Nieder’in sonuçlarına göre; kargalar ve primatlar aynı hesaplamayı kullanmak için evrim geçirdi.
Görüntü eşleştirme oyununu oynayan bir karga. Görsel: A. Nieder, Tuebingen Üniversitesi
Kargaların ne kadar zeki hayvanlar olduğunu gösteren gözlenmiş kanıtlar şunlardır:
Ana Görsel: Meltem Çetin Sever
Kaynaklar ve İleri Okuma:
Sendika.Org, yayın hayatına başladığından bu yana işçi sınıfı hareketinin, solun ve genel olarak toplumsal muhalefetin gündemine ilişkin, farklı politik perspektiflerden düşünsel katkılara açık bir tartışma platformu olagelmiştir. Sitemizde yayımlanan yazılar yayın kurulunun politik perspektifiyle uyumluluk göstermeyebilir. Amacımız, mücadelenin gereksinim duyduğu bilimsel ve politik bilginin üretimini zenginleştirecek tüm katkılara, yayın ilkelerimiz çerçevesinde, olabildiğince yer verebilmektir.
