Onun kadar tür sempatizanı olan akranı Margaret Atwood, New York Review of Books’ta 2002’de “Tüm hikayeleri, dediği gibi, tek insan hikayesinin metaforlarıdır; gizlenmiş de olsalar tüm fantastik gezegenler bu gezegendir” diye yazmıştı

(Ön not: The Guardian’dan Bryan Hoods’un bu yazısı, 22 Ocak 2018’de yaşamını yitiren fantastik edebiyatın usta kalemlerinden anarşist ve feminist yazar Ursula K. Le Guin’in verdiği söyleşi ve son dönem çalışmaları üzerine 18 Ekim 2016’da kaleme alınmıştı.)

Son zamanlardaki daha yumuşak görüşlere rağmen, roman okurları, ciddi edebi kurguları düşündüklerinde hâlâ belirli bir türü zihinlerinde canlandırıyor. Edebiyat ödüllerinin son listelerini dolduranlarla aynı olan, çekirdek ailenin çöküşüyle ilgilenen ve en önemlisi gerçek dünyada geçen bu kitaplar uzun olma eğilimindeler, tabii Ursula K Le Guin tarafından yazılmadıysa.

Neyse ki, okurlar için iki yeni kitap The Unreal and the Real ve The Found and the Lost Salı günü (her ikisi de Saga Press tarafından) tanıtıldı. The Complete Orsinia (Library of America) 6 Eylül’de ve Words are My Matter (Small Beer Press) 19 Eylül’de çıktı. Le Guin’in çok yönlülüğünü ve tüm türlere saygısını kutlama zamanı.

86 yaşındaki yazar The Guardian’a “Gerçekçilik bir türdür, bize pek çok muazzam kurgu veren ve vermeye devam eden çok zengin bir türdür” dedi. “Ancak bir türü kalite standardı yaparak, edebiyatı onunla sınırlandırarak, çok ciddi yazıları ciddi bir değerlendirmenin dışında tutuyorduk. Kurunun yanında çok sayıda yaş da yandı. Çok fazla eleştirmen ve öğretmen, gerçekçilik dışında her türlü kurguyu reddetti -ve onlardan bihaber oldu.”

The Complete Orsinia’nın çıkışı ile Le Guin, Library of America tarafından yayımlanan iki yaşayan romancıdan biri olarak Philip Roth’a katıldı. Tarihsel kurgu olarak sınıflandırılabilecek olan divan, son iki yüzyıl boyunca, sadece addan ibaret olan bir kurgusal orta Avrupa ülkesinde geçen bir roman, kısa hikayeler ve şarkılar içeriyor. Ejderhalar ve uzay gemilerinin yokluğu bazılarını şaşırtabilir, ama asıl amaç bu.

“[Bilimkurgumu] yayımlayacakları için çok mutlu oldum ve hâlâ da öyleyim, fakat tanımlanması daha zor ve yaşamımın daha geçmiş dönemine dayanan bir şeyle başlamak istedim. Library of America’nın yayımlayacağı eserlerimin ilk cildinin her zaman çeşitli kurgu türlerini yazdığım gerçeğini doğrulamasını istedim” diyordu.

Kariyeri süresince yazdığı kısa hikayelerin bir seçmesi olan The Unreal and the Real (ilk olarak 2012’de Small Beer Press tarafından iki cilt halinde yayımlandı) ve kısa romanlarının [novella] eksiksiz bir derlemesi olan The Found and Lost okurların beklentileriyle daha ziyade bağdaşıyor olabilir, ancak aynı zamanda Le Guin’in çeşitliliğini de gösteriyor. Oldukça hacimli olan ciltler, Oregon plajlarından çokça uzaklardaki nebulalara değin her yerde geçen hikayeleri içeriyor. The Found and Lost, Le Guin hayranlarının dikkatini özellikle çekecek çünkü tüm kısa romanları ilk kez birlikte yayımlanacak.

“Kısa romanlara bayılıyorum, çünkü romanlar kadar uflayıp puflattırmadan onların yaptığını yapabiliyor. Boyut sınırlaması güç verebilir. (başka bir yeni 800 sayfalık romanı her gördüğümde bunu kuvvetle hissediyorum.) Ancak aynı zamanda, kısa romanlar kısa hikayelerde sıklıkla olduğu gibi hızlı akmazlar” diyordu.

Yazarın kurgusal olmayan son derlemesi Words Are My Matter’ın yayımlanmasıyla dörtlü tamamlandı. Le Guin, 2008’deki Lavinia’sından beri roman yazmamış olabilir, ancak her zaman keskin, sıklıkla komik olan ve denemeler, dersler ve kitap incelemelerinin yanlışa mahal vermeyen cüretli derlemesi, çalışmayı bırakmadığını gösteriyor.

“70’li yaşlarıma geldiğimde hikayeler bana gitgide daha nadiren gelmeye başladı. Lavinia romanını 78 yaşında bitirdim. İstediğim halde, artık yeni bir romanı üstlenebilecek direncim yok. Peki bu noktada, yazmayı seven eski bir yazar olarak yapacağım ne kaldı?” dedi.

1960’ların başında, Le Guin Amazing Stories gibi edebi tür dergileri tarafından ilk kez yayımlandığında, edebi gerçekçilik, eleştirmenler ve akademisyenler için önem taşıyan tek kurguydu. “O zamanlar gerçekçilik kurgunun onaylanmış tek biçimi olduğu için ondan ayrılmak korkutucuydu -zırvalarımı kim basacaktı? Yolumu bilim kurgu ve fanteziye çevirdiğim, basacak editörler ve okuyacak okurlar bulduğum için şanslıydım” dedi. Ve sonraki on yıllar boyunca, her iki türün tanımlayıcı eserlerinden bazılarını yazacaktı. Zengin bir şekilde tasavvur edilmiş, büyücü Ged’in başrolde olduğu fantastik Yerdeniz serisi 16 dile çevrildi ve JRR Tolkien’in eserinin yanında gösterildi. Aynı derecede etkili olan bir diğeri de Hainli Döngüsü’nün bilim kurgu romanları ve kısa hikayeleridir. Tür değişikliğinin zirvesi, bir antropologun Kış gezegeninin cinsiyetsiz sakinleriyle etkileşimi hakkında olan Karanlığın Sol Eli, Batı Kanonu’nda onu inceleyen Harold Bloom gibi etkili taraftarlara sahiptir.

Onun kadar tür sempatizanı olan akranı Margaret Atwood, New York Review of Books’ta 2002’de “Tüm hikayeleri, dediği gibi, tek insan hikayesinin metaforlarıdır; gizlenmiş de olsalar tüm fantastik gezegenler bu gezegendir” diye yazmıştı.

Her türe ve biçime bulaştığını göz önüne alırsak, onun tüm çalışmalarını birbirine bağlayan şeyin ne olduğunu merak etmemek işten değil. Le Guin’e göre ise bu açıktır:

“Keşke hepimiz odaların, pencerelerin ve kapıların kilitli olmadığı büyük bir evde yaşayabilsek.”

[The Guardian’daki İngilizce orijinalinden Diyar Saraçoğlu tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir. Metnin son okuması Evrim Şaşmaz tarafından yapılmıştır]