Balıkçılar yanlarına ünlü ahçıları, kimi mağaza zincirlerini ve tüketicileri alarak EBA’nın yasaklanması için gösteriler yapmaya hazırlanıyor. Bakalım Avrupa Birliği nasıl karar verecek. Önemli olan denizde yaşamın sürdürülmesi mi yoksa kârın sürdürülmesi mi, göreceğiz Elektrikle balık avlama (Bu yazı için EBA kısaltması kullanılacaktır-y.n.) konusunda ülkemizde haberlere baktığınızda ölümlerle karşılaşırsınız. Yanında aküyle nehre ya da göle dalıp balık […]
Balıkçılar yanlarına ünlü ahçıları, kimi mağaza zincirlerini ve tüketicileri alarak EBA’nın yasaklanması için gösteriler yapmaya hazırlanıyor. Bakalım Avrupa Birliği nasıl karar verecek. Önemli olan denizde yaşamın sürdürülmesi mi yoksa kârın sürdürülmesi mi, göreceğiz
Elektrikle balık avlama (Bu yazı için EBA kısaltması kullanılacaktır-y.n.) konusunda ülkemizde haberlere baktığınızda ölümlerle karşılaşırsınız. Yanında aküyle nehre ya da göle dalıp balık avlayanların hüzünlü sonuyla ilgili haberler okursunuz.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın “İç Sularda Yer Yasakları ve Sınırlamalar” adlı genelgesinde elektrikle balık avlama yasaklanmış. Genel Hususlar’ın 18.maddesi 8. bendine göre “Elektrik akımı, elektroşok, tüp gaz ve hava tazyikli yöntemleriyle yaba, balyoz ve benzer araçların amatör avcılıkta kullanılması yasaktır” diyor. Ama sadece amatör avcılıkta. Profesyonel balıkçılar elektrikle balık avlayabilir mi? Sorunun yanıtını uzmanlara bırakalım ve Avrupa Birliği’nin 17 Ocak 2018 tarihinde toplanıp bu konuda kesin bir yasak kararı alıp almayacağını bekleyelim. Çünkü Avrupa Birliği kimi ülke ve durumlarda bu tür balıkçılığa izin veriyor ve balıkçılar tümüyle yasaklanmasını istiyorlar.
Avrupa Komisyonu 21 Kasım 2017’de EBA’yı genişleten bir değişikliği kabul etti. Buna göre “Her balık sektöründeki filonun yüzde 5’i ‘yenilikçi’ tekniklerle (yani EBA) donatılabilir” dedi ve Kuzey Denizi’nde yüzde 5 olan kota kaldırıldı. İşte bu değişikliğe itirazlar çoğalınca karar bu ay içinde verilecek ama Hollanda lobileri devrede. Çünkü EBA’nın en çok kullanıldığı ülke Hollanda.
Peki nedir EBA? Neden yasaklanır?
20. yüzyılın ikinci yarısında standart ve çok kullanılan bir avlanma olan EBA son zamanlarda yasaklanmaya başladı. Nedeni ise doğurduğu ekolojik ve fizyolojik sorunlar.
1998 yılında ABD’de J.B. Nielsen Amerikan Balıkçılar Toplumu’na daha başka almaşık balık avlama önerirken EBA’nın daha adil olmasını ister. Hong Kong’da 1999, Çin ve Brezilya’da 2000 yılında yasaklanan EBA yeniden Avrupa’da gündemde. 1998 (Avrupa Birliği Direktifleri 98/850) yılında yasaklanan EBA’da yasak delinmeye çalışılıyor lobilerle.
Kaçak avlanan ve EBA kullanan teknelerin olduğunu da unutmayalım.
Avrupa Birliği şu konularda EBA’ya izin verir ki kendisine bu konuda ayrıca CİEM (Conseil İnternational por l’exploration de la mer-Deniz Araştırmaları için Uluslararası Kurulu) ve CSTEP (Comité Scientifique et économique de la pêche-Balıkçılık bilimsel ve ekonomik kurulu) yardımcı olur:
Avrupa Birliği’nin başka konularda da (glifosat, round up gibi Monsanto ürünlerine izin verilmesi ya da Avrupa’nın göbeğinde vergi cennetlerine göz yumulması gibi) bu tür çelişkili kararlar aldığını biliyoruz. Birlik, hâlâ birlik içinde değil. Lobilerin etkinlikleriyle hâlâ çıkarlar ön düzlemde.
Ama kimi balıkçılar EBA tekniklerini ileri aşamalara götürerek yakıttan tasarruf etmek ve de çok daha fazla balık avlamak amacıyla kullanılmasını istiyorlar. Bu balıkçıların çoğuda Hollandalı balıkçılar ama Alman ve İngiliz balıkçılar da var.
Peki avlanma nasıl? Bilinen sürtme ağları elektrotlarla donatılır ve bunlar elektrik boşaltır. Genelde izin verilen en yüksek volt miktarı 15 volttur. Deniz tabanında yaşayan balıklar allak bulak olur ve yüzeye doğru giderler ve giderken de ağlara yakalanırlar. Balıklar elektriğe az çok duyarlıdır. Balık türlerine, balık yaşına ve yaşadığı alana (tuzluluk, sertlik) göre farklı etkilenirler. Dil, morina, pisi, kalkan ve karides en çok avlananlardır. Turnanın elektrik akımını hissettiği ve kaçıp uzaklaştığı saptanmıştır.
Peki ne gibi yararları var EBA’nın? Tabii bu balıkçılığı yapanlara göre.
Diğer sürtme ağlarına göre bu EBA’nın ağlarının deniz tabanını daha az bozduğu ileri sürülür. Ayrıca geriye atılan balık miktarının azaldığını söylerler. Balık daha iyi satılır çünkü yarası çok azdır. Ama yanan, yaralı balıklardan söz edeceğiz.
Avlanan balık çok, yöntem kolay, donanım daha hafif olduğundan yakıt tasarrufu sağlıyor. Yüzde 20-40 arasında yakıt tasarrufu iyi kazanç. Başka ne olsun ki!Kısa vadeli görüş ve çabuk kazanma hırsı ilk amaç. Nasıl daha ucuza balık avlarız düşüncesi araştırma kaygılarıyla bastırılır.
Hollanda 2007 yılında ayrıcalık elde eder EBA’da. Balık filosunun yüzde 5’i ile Kuzey Denizi’nde EBA yapabilir. Balıkçılara lisans verilir. En fazla 15 yerine 50’e yakın tekne yararlanır. Filonun yüzde 30’u neredeyse. 15 volt sınırı yerine 40-60 volt kullanırlar. Ayrıca kamu yardımı ve Avrupa Birliği’nden yardım alırlar: 2015’de 5,7 milyon avro! Güya bu yardımlar bilimsel araştırmalar (AB Direktifleri 98/850’de 48.madde) ve pilot projeler, yenilik (ABD/1380/2013-14.madde) içindir. Deneyler yasaklanan bir balıkçılığı yeniden gündeme mi getirmektir yoksa gerçekten etkilerini görmek için midir? Bilinmez. Bilinir de söylenmez.
Ancak haksız rekabet apaçık ortada.
EBA’nın etkiler konusunda yapılan araştırmalar çok sayıda değil. Yukarıda sözünü ettiğimiz CİEM de “İhtiyatlı olunmalı ve uzun vadeli araştırmalar yapılmalı” der. Veri az deniliyor. Ayrıca işin ilginç tarafı bu konuda en fazla araştırma yapanda IMARES (Deniz ekolojisi araştırma enstitüsü) adlı Hollandalı grup.
Balıkçılar ne diyor? “Son yıllarda ne morina ne dil balığı kaldı. Hollanda aşırı avlıyor. 12 deniz mili ötesinde bir şey yok. Sanki çöl gibi!” diyor İngiliz balıkçı June Mummery.
2012 yılında 940 ton dil balığı avlanırken bu sayı 2017’de 390 tona düşmüş.
Fazla balık avlanınca hem kota çabuk doluyor hemde balık nesli çabuk tükeniyor.
EBA’nın yeni tekneleri inanılmaz büyük diyor balıkçılar. Eskiden herkes için balık vardı şimdi ise en az 20-25 deniz mili yapmak zorundayız ve yaralı,yanmış balık avlıyoruz diyorlar.
İşte etkilerden biri: Yanmış ve yaralı balıklar! Lazer silahıyla vurulmuş gibi balıklar diyor balıkçılar.
Başka hangi etkiler var? Yapılan araştırmalara göre:
Kısacası denizlerde biyoçeşitlilik etkilenmektedir.
Geleneksel balıkçılık kaybolmakta ve kimi araştırmalara göre de 2019’dan sonra fileli balıkçılık kalmayacak! Yani ekmek tekneleri kaybolacak.
27 Ekim 2017’de okyanus ve yaşamını korumaya çalışan Bloom derneği Hollanda’yı şikayet ederek bir adım attı.
Balıkçılar yanlarına ünlü ahçıları, kimi mağaza zincirlerini ve tüketicileri alarak EBA’nın yasaklanması için gösteriler yapmaya hazırlanıyor.
Bakalım Avrupa Birliği nasıl karar verecek. Önemli olan denizde yaşamın sürdürülmesi mi yoksa kârın sürdürülmesi mi, göreceğiz.
Kaynaklar:
reporterre.net; bloomassociation.org; franctvinfo.fr; lemonde.fr; lavoixdunord.fr; francenter.fr; konbini.com; avmarket.net; fr.wikipedia.:liberation.fr;
Sendika.Org, yayın hayatına başladığından bu yana işçi sınıfı hareketinin, solun ve genel olarak toplumsal muhalefetin gündemine ilişkin, farklı politik perspektiflerden düşünsel katkılara açık bir tartışma platformu olagelmiştir. Sitemizde yayımlanan yazılar yayın kurulunun politik perspektifiyle uyumluluk göstermeyebilir. Amacımız, mücadelenin gereksinim duyduğu bilimsel ve politik bilginin üretimini zenginleştirecek tüm katkılara, yayın ilkelerimiz çerçevesinde, olabildiğince yer verebilmektir.