Meksika’da Oaxaca Halkları Genel Meclisi’nin kuruluşundan on yıl sonra, devletin kökten yok etmeye dair tutkusu ve şiddeti direniş kıvılcımını yeniden yaktı
Meksika’da Oaxaca Halkları Genel Meclisi’nin kuruluşundan on yıl sonra, devletin kökten yok etmeye dair tutkusu ve şiddeti direniş kıvılcımını yeniden yaktı
Zapatistalar 17 Haziran Cuma günü yaptıkları açıklamada Meksika’da devam eden ulusal öğretmen grevi ile ilgili aşağıdaki soruları yöneltti:
Onları yendiler, gaza boğdular, tutukladılar, tehdit ettiler, haksız yere onlara ateş ettiler, iftira ettiler ve Mexico City’de fiili bir devlet kuşatması ilan ettiler. Sıradaki ne? Onları ortadan mı kaldıracaklar? Onları öldürecekler mi? Cidden mi? ‘Eğitim’ reformu öğretmenlerin kanları ve cesetleri üzerinde mi doğacak?
19 Haziran Pazar günü devlet güçlü bir “Evet”le bu soruları yanıtladı. Yanıt, Federal Polis’in Oaxaca eyaletinin güneyinde -ve bu eyaletin kuzeybatısındaki yine Oaxaca olarak adlandırılan başkente 80 kilometre uzaklıkta- bir kasaba olan Nochixtlán’da bir karayolu blokajını savunan öğretmenlere ve sakinlere yönelttiği makineli tüfek ateşi biçiminde geldi.
Başlangıçta, Oaxaca Kamu Güvenliği Bakanlığı Federal Polis’in silahsız olduğunu ve “hatta cop bile taşımadığını“ iddia etti. Buna karşın, çok sayıda görsel kanıttan ve hayatını kaybedenlerin sayısının artmasından sonra, devlet, Federal Polis’in ateş açtığını ve altı kişiyi öldürdüğünü kabul etti. Bu arada, Nochixtlán’daki sağlık görevlileri sekiz ölü, 45 yaralı ve 22 kişinin kayıp olduğu bir liste yayınladı. Pazartesi günü, greve öncülük yapan öğretmenler sendikası Ulusal Eğitim İşçileri Koordinatörlüğü (CNTE), dokuzu Nochixtlán’da olmak üzere on kişinin öldürüldüğünü belirtti.
Latin Amerika’daki en büyük sendika olan 1,3 milyon üyeye sahip Ulusal Eğitim İşçileri Sendikası’nın (SNTE) içerisinde 200.00 kişilik daha radikal bir hizip olan CNTE’ye üye olan öğretmenler, 15 Mayıs’tan beri süresiz grevdeydiler. Birincil talepleri 2013 yılında Meksika Devlet Başkanı Enrique Peña Nieto tarafından başlatılan “Eğitim Reformu”nun yürürlükten kaldırılmasıydı.
Meksika ile Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) arasında 2008’de imzalanan antlaşmadaki neoliberal plana dayanan reform, Meksika’nın kamusal eğitim sistemini standartlaştırmaya ve özelleştirmeye ve aynı zamanda öğretmenler sendikasının gücünü zayıflatmaya çalışıyor. Öğretmenler; ayrıca eğitime daha çok yatırım, tüm siyasi tutsaklar ve düşünce mahkumları için özgürlük, Ayotzinapa’da kaybolan 43 öğrenci için hakikat ve adalet ve genel olarak neoliberal yapısal dönüşümlere bir son verilmesini talep ediyorlar.
Devlet, sendika ile konuşmayı reddetti ve buna karşılık binlerce federal polis ve jandarma grevin en güçlü olduğu alanlara -öncelikle Oaxaca, Chiapas, Michoacán ve Mexico City ayrıca Guerrero, Tabasco ve Veracruz gibi eyaletlere- yayıldı.
Oaxaca Eyaleti Halk Eğitimi Enstitüsü’nde blokaj yapan öğretmenlerin kampına 11 Haziran gecesi geç saatlerde 1000’den fazla polisin yaptığı saldırı, 12 Haziran sabahının erken saatlerinde öğretmenlerin ve sakinlerin hızla harekete geçmesine, barikatlar ve otoyol blokajları kurmasına neden oldu. Yine Cumartesi günü, CNTE’nin Oaxaca’daki 22. Alt Şubesi’nin iki lideri Oaxaca ve Mexico City’de tutuklandı ve lider konumundaki diğer 24 kişi için tutuklama kararı çıkartıldı.
Nochixtlán blokajı 12 Haziran’da kurulanlardan biriydi ve bir hafta boyunca yüzlerce federal gücün Oaxaca şehrine erişmesini engellemede başarılı oldu. On binlerin beş ay süren 2006 isyanının başlangıcın onuncu yılını anmak için sokaklara çıktığı 14 Haziran’da düzinelerce karayolu blokajı kuruldu.
CNTE, eyalet çapındaki karayolunda 37 kritik noktayı kontrol ediyordu, el koyulan 50 tanker kamyonu ile kimi yerlerde blokaj yapıyordu. Blokajlar öyle etkiliydi ki ADO, büyük bir birinci sınıf otobüs hattı, Mexico City’den Oaxaca’ya olan tüm seferlerini süresiz iptal etti ve eyalet polisi Oaxaca, Huatulco (kıyıda) ve Ciudad Ixtepec (Kıstak üzerinde) şehirlerinin havaalanlarına takviye uçuşlar yapmaya başladı.
Pazar sabahı, Oaxaca’daki halka ve öğretmenlere yönelik federal ve eyalet polisi saldırısı ciddi olarak başladı. Nochixtlán, daha önce bahsi geçen, dokuz ölümle sonuçlanan dört saatlik polis saldırısına karşı blokajını savundu. Polis yerel hastaneyi ele geçirdi ve üniforma giymeyen herkesin girişini yasakladı. Yaralı göstericiler kilise ve okullarda tedavi edildi, gerekli tedavi eksikliği büyük olasılıkla daha fazla ölüme neden oldu.
Pazar günü, bir sonraki polis saldırısı Oaxaca şehrinin 11 kilometre kuzeyinde Hacienda Blanca’daki blokajda meydana geldi. Polis geçici olarak tıp merkezi olarak kullanılan okul da dahil olmak üzere, helikopterlerden göz yaşartıcı bomba attı ve burada gerçek mühimmatların kullanıldığı bildirildi.
Blokajı kırdıktan sonra, kapı kapı saklanan insanları aramaya başladılar. Polis, Oaxaca sınırlarının içine kadar ilerledi ve Juárez Anıtı’nın olduğu Viguera mahallesinde ağır çatışmalar yaşandı. Polis, yine gerçek mühimmat kulandı ve -daha sonra günün onuncu ölümü olacak- bir kişiyi yaraladı. Başka bir ölüm, Tehuantepec Kıstağı’nda, protestoları takip eden bir muhabirin hâlâ açıklığa kavuşturulmayan olaylar sırasında “bilinmeyen kişiler” tarafından vurulduğu Juchitán blokajı yanında gerçekleşti.
Pazar gecesi, polis şehrin çeşitli bölümlerinde elektriği kesmeye başladı ve toplu taşıma askıya alındı, federal ve devlet güçleri şehri ve öğretmenlerin ana meydandaki (Zócalo) kamplarını ele geçirmeye çalıştı. Bu yazı yazıldığında bir saldırı vuku bulmamıştı ve tarihi şehir merkezindeki barikatlarla birlikte Oaxaca’da yaklaşık 30 karayolu blokajı yerinde duruyordu. Polis ve jandarma, önemli bir liman kenti olan Salina Cruz’daki blokaja saldırdı fakat blokaj öğretmenler ve sakinler tarafından savunuldu.
Pazartesi en az 40.000 kişi, Pazar günkü devlet şiddetini protesto etmek için Oaxaca’da yürüyüş yaptı. Seksen bir sivil toplum grubu “sivil halk üzerindeki silahlı Devlet saldırısı nedeniyle insani çağrı” yayınladı. Dikkat çekici olan, pazar günü öldürülenlerin hiçbirinin öğretmen olmamasıydı. Oaxaca Valisi Gabino Cue öğretmenlerin blokajlarda azınlıkta olduğunu iddia etti. Bu, onun mücadeleyi gayri meşru gösterme çabasının bir parçasıydı, fakat bunun yerine öğretmenlerin grevinin kıvılcımını yaktığı büyüyen dayanışma konuşuluyor.
Yine Pazartesi günü öğleden sonra, önde gelen Oaxacalı sanatçılar devlet baskısının sona ermesi ve “baskıya karşı kültürel bir barikat” için bir çağrı yayınladı. Oaxaca Yerli İşleri Bakanı protestolar sırasında istifa etti ve öğrenciler Radyo Universidad da dahil olmak üzere Oaxaca Benito Juárez Özerk Üniversitesi’ni (UABJO) ele geçirdi.
Chiapas civarındaki öğretmenler Tuxtla Gutiérrez’in başkentinin önemli noktalarında blokajlar düzenlediler. Gazeteciler dahil olmak üzere dokuz kişi, Mexico City’de bir dayanışma gösterisinde gözaltına alındı. Tutuklanan kadınlar, polis tarafından tecavüzle tehdit edildi ve kadınlara cinsel tacizde bulunuldu. Tümü sonra serbest bırakıldı.
Durum hızla büyümeye ve değişmeye devam ediyor. Bir şey kesin: Oaxaca Halkları Genel Meclisi’nin kuruluşundan on yıl sonra, devletin kökten yok etmeye dair tutkusu ve şiddeti direniş kıvılcımını yeniden yaktı.
[Roarmag.org’da yer alan İngilizce orijinalinden Diyar Saraçoğlu tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir.]
Sendika.Org, yayın hayatına başladığından bu yana işçi sınıfı hareketinin, solun ve genel olarak toplumsal muhalefetin gündemine ilişkin, farklı politik perspektiflerden düşünsel katkılara açık bir tartışma platformu olagelmiştir. Sitemizde yayımlanan yazılar yayın kurulunun politik perspektifiyle uyumluluk göstermeyebilir. Amacımız, mücadelenin gereksinim duyduğu bilimsel ve politik bilginin üretimini zenginleştirecek tüm katkılara, yayın ilkelerimiz çerçevesinde, olabildiğince yer verebilmektir.