Daha önce karada yürüyen; içine hapsedildiği şişenin kapağını açan; akvaryumundan kaçan; karmaşık bilmeceleri ve labirentleri çözerek yiyecek ödüllerine ulaşan ahtapotların videolarını belki izlemişsinizdir. Belki de dünyaca ünlü Ahtapot Paul’un Dünya Kupası maçlarının tamamının sonuçlarını doğru doğru olarak tahmin ettiği (!) videoları görmüşsünüzdür. Ancak bu videoda izleyeceğiniz görüntüler, bilim tarihinde çığır açacak bir keşfi gösteriyor: ilk […]
Daha önce karada yürüyen; içine hapsedildiği şişenin kapağını açan; akvaryumundan kaçan; karmaşık bilmeceleri ve labirentleri çözerek yiyecek ödüllerine ulaşan ahtapotların videolarını belki izlemişsinizdir. Belki de dünyaca ünlü Ahtapot Paul’un Dünya Kupası maçlarının tamamının sonuçlarını doğru doğru olarak tahmin ettiği (!) videoları görmüşsünüzdür. Ancak bu videoda izleyeceğiniz görüntüler, bilim tarihinde çığır açacak bir keşfi gösteriyor: ilk defa omurgasız bir hayvanın alet kullandığı görülüyor! Üstelik profesyonelce…
Videodaki ahtapot, bulduğu hindistan cevizi kabuğunun dayanıklı olduğunu biliyor, kabukları kullanarak kendini tehlikelere karşı korumaya alıyor hatta kabuklarla gizlenerek avlanıyor. Kabukları avlanacağı bölgeye kadar taşıyor ve bunu yaparken bilinçli olduğu belli olan ustaca davranışlar sergiliyor.
Ahtapotlar ve mürekkepbalıkları bir süredir okyanuslarda düşünsel becerisini/zekasını en iyi şekilde kullanabilen hayvanlardan biri olarak sunuluyorlardı. Hatta zekaları yunuslarla bile kıyaslanıyordu. Tabii ki bir yunus, zeka kapasitesi ve bunun kullanımı bakımından bir ahtapottan ileri olabilir. Fakat şunu unutmamak gerek yunusun evrimsel süreçte daha karmaşık yapılı olan omurgalı hayvanların bir üyesi. Ahtapot ise dünya üzerindeki canlılığın evrimsel sürecinde çok daha ilkel(!) düzeyde bulunan bir omurgasız canlı.
Omurgasız ve suda yaşayan bir hayvanın bu kadar ustaca alet kullanımı, bilim camiası için şaşırtıcı olduğu kadar beklendik de aslında. İnsan-dışı hayvanların da bilince, zekaya, algılara sahip olduklarını; insanın bu konuda tek olmadığını uzun bir süredir zaten biliyorduk. Bazı kuş türlerinin, bazı maymun türlerinin ve çok daha fazla örnek gösterilebilecek hayvan türünün doğal yaşam ortamlarında alet kullandıklarını, diğer hayvan türlerini zekalarıyla alt ettiklerini insanoğlu olarak gözlemledik. Fakat böylesine uç bir örneği, evrimsel süreçte bambaşka bir yerde duran bir canlıdan böylesine net bir şekilde görmek gerçekten heyecan verici!
Kaynak: Evrim Ağacı, Sendika.Org Bilim Köşesi
Sendika.Org, yayın hayatına başladığından bu yana işçi sınıfı hareketinin, solun ve genel olarak toplumsal muhalefetin gündemine ilişkin, farklı politik perspektiflerden düşünsel katkılara açık bir tartışma platformu olagelmiştir. Sitemizde yayımlanan yazılar yayın kurulunun politik perspektifiyle uyumluluk göstermeyebilir. Amacımız, mücadelenin gereksinim duyduğu bilimsel ve politik bilginin üretimini zenginleştirecek tüm katkılara, yayın ilkelerimiz çerçevesinde, olabildiğince yer verebilmektir.
