Dış kaynağa dayalı, ithalata bağımlı büyüme, dünyanın bölgesel eşitsizlik şampiyonu (ikinci Meksika) Türkiye’de, bölgesel uçurumları azaltmıyor, tersine artırıyor. Bunu, işgücünün, istihdamın ve işsizliğin bölgesel dağılımında da görüyoruz. TÜİK’in 2011 verileri gösteriyor ki, gerçek istihdam ve işsizliği gözlemleyebileceğimiz “tarım dışı”nda hakimiyet, İstanbul’da ve onun yönlendirdiği Marmara Bölgesi’nde. 2009’da yaşanan yüzde 5’lik düşüşün ardından, iki yıl üst […]
Dış kaynağa dayalı, ithalata bağımlı büyüme, dünyanın bölgesel eşitsizlik şampiyonu (ikinci Meksika) Türkiye’de, bölgesel uçurumları azaltmıyor, tersine artırıyor. Bunu, işgücünün, istihdamın ve işsizliğin bölgesel dağılımında da görüyoruz. TÜİK’in 2011 verileri gösteriyor ki, gerçek istihdam ve işsizliği gözlemleyebileceğimiz “tarım dışı”nda hakimiyet, İstanbul’da ve onun yönlendirdiği Marmara Bölgesi’nde.
2009’da yaşanan yüzde 5’lik düşüşün ardından, iki yıl üst üste yüzde 9’a yakın büyümenin yarattığı istihdam artışında İstanbul, ağırlıkla inşaat ve emlakta, hizmetlerde; çevre illere aktardığı sanayi de inşaata girdi üreten ve dayanıklı malların üretiminde istihdam yarattı. İstanbul, toplamı 18 milyonu bulan tarım dışı istihdamda tek başına yüzde 23’ün üstünde pay sahibi iken çevresine transfer ettiği sanayinin merkezleri Bursa, Kocaeli ve Tekirdağ bölgeleri İstanbul merkezli istihdamı tamamlıyorlar. Bunlardan Bursa (Eskişehir ve Bilecik ile birlikte) toplam tarım dışı istihdamda yüzde 6, çevresindeki 4 il ile birlikte Kocaeli,istihdamda yüzde 5,3 pay sahibi. İstanbul, bu iki bölge ile birlikte istihdamda yüzde 34,6 pay sahibi durumunda. Buna , yine İstanbul’un hinterlandındaki yüzde 2.8 payı ile Tekirdağ (çevre illeriyle birlikte) ve yüzde 2 payı ile Balıkesir ve Çanakkale eklendiğinde, Marmara bölgesinin, tarım dışı istihdam payı yüzde 40’a yaklaşmış durumda.
Turizm ağırlıklı tarım dışı istihdamı yüksek bölgelerden Antalya ile çevresi ve Muğla ile çevresi, istihdamda yüzde 8’e yakın pay alırken, sanayide var olma mücadelesi veren Adana, Hatay ve Gaziantep merkezli alt bölgeler, yüzde 11’e yakın paya sahipler.
Böylece İstanbul hakimiyetli bu 10 alt bölge, toplam istihdamda yüzde 70 pay sahibi iken, geri kalan 16 alt bölgenin payı yüzde 30’u ancak bulmaktadır.
Diğer büyük illerden İzmir’de tarım dışı işsizliğin yüzde 16,5 ile Türkiye ortalamasının 4 puan üstünde seyrettiği ve 2005 sonrası 72 bin arttığı görülebiliyor.
Hatay ve Gaziantep alt bölgeleri, İzmir’den sonra tarım dışı işsizliğin en yüksek (yüzde 17-18) seyrettiği iller olarak dikkat çekmekteler.
