Elektrik faturalarında arka arkaya gelen mahkeme kararlarıyla kayıp-kaçak bedeli adı altında yapılan soygunun bedelinin tüketiciye geri ödenmesinin istenmesi üzerine Enerji Bakanı Taner Yıldız, ırkçı açıklamalarla, soyguna imza atan özel dağıtım şirketlerine sahip çıktı. Yıldız, kayıp kaçak bedellerinin nedeni olarak hukuk tanımayan şirketleri değil Kürtleri işaret etti

Son zamanlarda çeşitli tüketici örgütlerinin ve bireylerin başvurularıyla alınan mahkeme kararları üzerine “kayıp-kaçak bedeli” tarihe karışmak üzere. Faturaların yüzde 10’a varan oranlarda zamlı gelmesine neden olan bu kaleme dair son mahkeme kararı Sakarya’dan geldi. Sakarya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi, Serdivan İlçesi’nde yaşayan Figen Gülme’nin elektrik faturalarındaki ‘kaçak kullanım ve sayaç okuma bedeli’ne yaptığı itirazı haklı buldu. Mahkeme, Sakarya Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’ne (SEDAŞ), “Kaçak elektriği kullananları bul ve zararını onlardan tahsil et” dedi. Figen Gülme daha önceden Tüketici Hakem Heyeti Başkanlığı’na başvurmuş, bu kurum bu paranın kesilemeyeceğine dair karar almıştı. SEDAŞ tahsilatta direnince konu mahkemeye taşındı ve mahkeme Hakem Heyeti’nin kararını yerinde buldu.

Enerji Bakanı’ndan ırkçı saptırma
Türkiye’nin dört bir yanından benzeri kararlar gelmesi üzerine özel dağıtım şirketleri geçen hafta Bakan Yıldız’ın kapısını çaldılar. Bakan, şirketlere mahkeme kararlarına uymalarını tavsiye etmek yerine konuyu ırkçı bir söylemle medyaya taşımayı tercih etti. Milliyet gazetesinden Fikret Bila’ya açıklamalarda bulunan Enerji Bakanı Taner Yıldız, kayıp kaçağın en yoğun olduğu bölgenin Güneydoğu Anadolu olduğunu söyledi ve batıdakilere bu parayı mecburen ödettiklerinin altını çizdi. Şirketlerin yasa dışı soygununu ört bas etmek için Güneydoğu’da yaşayan insanları hedef gösteren Yıldız “etnik ayrımcılık demesinler diye batıdakilere bu bedelleri ödetiyoruz” diyerek etnik ayrımcılığı körükleyen bir açıklama yaptı. Yıldız şunları söyledi: “Urfa, Diyarbakır, Siirt, Batman, Hakkâri. Şimdi bu bölgedeki kaçak elektriğin parasını sadece bu bölgedeki abonelere yansıtırsak, bunu siyasi olarak istismar ederler. Terör örgütü ve siyasette aynı çizgideki partiler; ayrımcılık yapılıyor, diye istismar ederler. Fatura farkını etnik ayrımcılık diye gündeme getirirler.”

Soygunun faili belli
Yıldız bu açıklamasıyla batıda mahkeme kararlarını tanımayan özel dağıtım şirketlerince mahkeme kararlarına rağmen soyulan yurttaşlara, yüksek faturaların sebebi olarak ‘doğuluları’ işaret etti.

Yıldız’ın kullandığı ve faturalara yansıyan “kayıp-kaçak” kavramı da soygunu gizleyen bir kavram. Kayıp, bir elektrik iletim hattı boyunca bulunan trafo ve iletim hatlarındaki kabloların iç dirençleri neticesinde oluşan kayıplara deniyor. Bu kayıpları çözmek, elektriği üretenlerin ve dağıtanların görevi. Bu değer dünyada yüzde 4-7 civarlarındayken Türkiye’de yüzde 10’un üzerinde. Ancak üretici ve dağıtıcı şirketler bu kayıp oranını tüketicilerden aldıkları için gerekli yatırımı yapmıyor, yapsa da olumlu sonuçlarını faturalara yansıtmıyor. Bakanlık da şirketlerle bir olup “kayıp oranı”nı 2010’dan beri açıklamıyor.

Kaçak ise bir elektrik iletim hattından sayaç kullanmadan alınan elektriğe deniyor. Faturalara yansıyan kayıp-kaçak oranının önemli bir bölümünün kayıplardan oluştuğu biliniyor ancak halkı suçlu ilan etmek için bu oranlar açıklanmıyor. Böylece şirketlerin yaptıkları ya da yapmadıkları yatırımın bedeli halk tarafından finanse ediliyor.

BDP’den kanun teklifi
Kaçak oranlarının en önemli sebebinin yoksulluk olduğu biliniyor. Enerji Bakanı ise son açıklamasıyla şirketlerin üstlenmesi gereken maliyeti halka yıkmak için yoksulları hedef gösteriyor.

BDP ise Grup Başkanvekilleri Pervin Buldan ve Hasip Kaplan imzasıyla halkın temel ihtiyacı olan elektrik, su, doğalgaz ve diğer yakıt giderleriyle ilgili bir kanun teklifini meclise verdi. Tasarıda belirli gelir seviyesindeki altındaki yurttaşların elektrik, su, doğalgaz ve diğer yakıt gibi her bir giderinin, asgari ücretin yüzde 10’u kadarının devlet tarafından karşılanması öngörülüyor.

Kayıp kaçak bedeli soygununa dair mahkeme kararlarını bile uygulatmayan hükümetin bu teklife olumlu yaklaşması beklenmiyor.

Sendika.Org