Afganistan’daki savaş öyle bir savaş ki, ABD şu an ne yaparsa yapsın, ya da Başkan Obama şu an ne yaparsa yapsın, hem ABD hem de Obama bu savaşı kaybedecek. Ülke ve onun başkanı tamamıyla bir kilitlenme (lockjaw) (1) durumunda. Temel durumu ele alalım. Kabil’de bulunan Afgan hükümeti, Afgan halkının çoğunluğu nezdinde hiçbir meşruluğa sahip değil. […]
Afganistan’daki savaş öyle bir savaş ki, ABD şu an ne yaparsa yapsın, ya da Başkan Obama şu an ne yaparsa yapsın, hem ABD hem de Obama bu savaşı kaybedecek. Ülke ve onun başkanı tamamıyla bir kilitlenme (lockjaw) (1) durumunda.
Temel durumu ele alalım. Kabil’de bulunan Afgan hükümeti, Afgan halkının çoğunluğu nezdinde hiçbir meşruluğa sahip değil. Ayrıca, ismini anmaya değecek bir ordusu da yok. Ayrıca, mali bir temele de sahip değil. Neredeyse hiçbir yerde askeri veya kişisel güvenlik yok. 2002 yılında Taliban hükümetinin alaşağı edildiği (büyük çoğunluğu ABD olan) yabancı işgalinden bu yana istikrarlı bir şekilde güçlenen ve ülkenin yarısını kontrol eden bir gerilla muhalefetiyle, yani Taliban’la karşı karşıya. New York Times, Taliban’ın “isyan faaliyetlerini finanse etmek için” ABD’li yetkililerin kesmeye çalıştığı fakat kesmeyi başaramadığı “karmaşık bir mali ağ yürüttüğünü” bildiriyor.
Başkan Hamid Karzai yakın zamanda açıkça tahrif edilmiş bir seçimle yeniden seçildi. ABD hükümeti bunu yutmaya hazırdı çünkü Karzai, Taliban desteğinin temelini oluşturan Peştun kökenli olan önde gelen tek politikacıydı. Kendisi bu yüzden Taliban’ın tamamıyla veya bir kısmıyla siyasi bir düzenlemeye teşebbüs etmeyi ümit edebilecek tek kişi. ABD seçimlerdeki sahtekârlığı tanıdığından dolayı kamuoyu nezdinde zor duruma düştü ve ikinci tur bir seçimi gerçekleştirmesi için Karzai üzerinde baskı kurmak üzere sıkıştırıldı. Şüphesiz Karzai seçimleri kazanacak. Seçim sonrasında kendisinin siyasi pozisyonu çok zayıf olacak.
ABD’nin bölgedeki önde gelen siyasi müttefiki Pakistan büyük ölçüde kendisinin kurtuluşundan emin olmak için açıkça Taliban’la gizli bir anlaşma içerisinde. ABD askeri komutanı General Stanley McChrystal hemen 40 bin askere ihtiyaç duyduğu veya Afganistan’daki savaşı kazanmak için çok geç olacağı konusunda ısrar ediyor. Bu askerlerin tamamını elde etmesi veya üstü kapalı olarak belirttiği son tarihe kadar yeterince hızlı olması mümkün görünmüyor. Çok fazla askeri şahsiyet 40 bin fazla askerin hemen gelseler bile fark yaratacağını savunurken haklı olması konusuna şüpheyle yaklaşıyor.
ABD’nin belli bir noktada Afganistan’dan çekilmek zorunda kalacağını önermek cesur bir yorum gibi görünmüyor. Bu noktada Afganistan’da gerçek olarak kimin güç sahibi olacağı oldukça açık bir sorudur. Uzun bir süre devam edecek bir iç savaş pekâlâ başlayabilir.
ABD içerisinde, “kaybedilmiş” savaş hakkındaki fikirler aşırı derecede bölünmüş olacaktır. Cumhuriyetçi sağcıların genel olarak Demokratlar, özel olarak da Obama’nın haince sattığı suçlamalarına hazırlandığı açıkça görünüyor. General McChrystal 2012’de olmasa da 2016’da başkanlık için pekala Cumhuriyetçilerin adayı olabilir.
Obama, yaptığı hiçbir şeyden puan alamayacak. Eğer hemen McChrystal’in taleplerine tam destek verirse, yine de Cumhuriyetçiler tarafından çok geç davranmakla suçlanacak. Aynı zamanda, 2008’de kendisine oy verenlerin daha fazlasını değilse de en azından yarısını fena halde kızdıracak.
Afganistan’daki savaş Obama’nın savaşı haline geldi. ABD’nin bu savaşı “kaybetmesi” durumunda, savaşı “kaybetmekle” suçlanacak kişi Obama olacak. Sağlık sistemi yasa tasarısının bir biçimini geçirse bile (mümkün) ve ABD ve dünya ekonomisinin durumu gelecek birkaç yıl içerisinde iyileşse bile (şüpheli) Afganistan’daki savaş, onun başkanlığını değerlendirirken tek en önemli unsur olarak görünmeye devam edecek.
Obama, keskin bir biçimde farklı bir doğrultuya yönelerek, Taliban’la hızlı bir siyasi anlaşma yaparak ve askerleri tamamen çekerek bu durumu tersine çevirebilir mi? Kendisinin ciddi bir şekilde bunu yapmaya niyeti olduğuna dair açık bir kanıt olmadığı gerçeği bir yana; bunun kendisi için uygun bir siyasi seçenek olması için ABD içerisinde yeterli derecede halk desteği yok. Böylesi dramatik bir değişim için kendi yönetimi içerisinde bile gerekli destek düzeyine sahip değil.
Dolayısıyla, genel askeri ve siyasi durum bozulurken, ABD ve Obama bir veya iki yıl tökezleyecek. ABD ve Obama için, yazı gelse de biz kaybedeceğiz, tura gelse de biz kaybedeceğiz.
(1) Kilitlenme olarak çevirilen “lockjaw”, tetanoz hastalığı nedeniyle kasların kilitlenmesi anlamına gelmektedir – ç.n.
[fbc.binghamton.edu adresindeki İngilizce orijinalinden Arif Behlül Durmuş tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir]
