ABD borsalarındaki sert düşüşler, Asya ve Avrupa’yı da etkiledi. Hong- Kong borsası yüzde 3, Singapur yüzde 2.89, Avrupa borsaları da yüzde 2 düşüş gösterdi.

(Cumhuriyet) ABD’de yüksek riskli mortgage (ipotekli konut satışı) kredilerinde başlayan sorun dünya piyasalarını sardı. Dünya çapında bankalar darbe alırken likidite daraldı ve dünya ekonomik büyümesinin zarar görme tehlikesi belirdi. Mortgage krizinin büyük kuruluşlara sıçramadan aşılabileceğini düşünen dünya piyasaları, Fransız BNP Paribas’ın 2.2 milyar dolarlık mortgage fonlarını dondurması üzerine perşembe günü hız kazanmasıyla ilk kez olayın boyutlarının büyüyebileceği endişesine kapıldı.

ABD borsaları sert biçimde düştü; Dow Jones Sanayi Endeksi yüzde 2.83, Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 2.16, S&P 500 yüzde 2.96 değer kaybetti. Asya borsaları da düşüşle kapandı. Tokyo Borsası yüzde 2.37, Güney Kore Bileşik endeksi yüzde 4.2 oranında değer kaybetti. Hong-Kong Borsası yüzde 3, Singapur Borsası yüzde 2.89, Filipinler Borsası yüzde 3, Avustralya Borsası yüzde 3.7 oranlarında düştü. Avrupa borsalarında da yüzde 2’yi aşkın düşüşler yaşanıyor. Frankfurt borsası haftayı büyük düşüşle kapattı.

Avrupa Merkez Bankası (ECB) piyasaya likidite sağlamak amacıyla düzenlediği ihalede Avro Bölgesi piyasalarına 61.05 milyar Avro verdi.

Bu endişe Türkiye’yi de etkiledi. İMKB’de üç haftalık global dalganın Türk borsasına faturası 15 milyar dolara ulaştı.

KRİZ 100 MİLYAR DOLARI YUTACAK

* 10 trilyon dolarlık dev mortgage kredi pazarının böylesine büyük bir risk altında olmasının, dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de iflasları artırabileceği ve durgunluğun derinleşebileceği kaygıları yaratıyor. Uzmanlara göre, ABD’nin durgunluğa girmesinin, ABD ile ticaret yapan Avrupa Birliği, Çin, Japonya ve bunun ardından da diğer yükselen piyasaları durgunluğa sokabilme ihtimali bulunuyor.
ANKARA (AA) – ABD’de ortaya çıkan ve tüm dünya borsalarını olumsuz etkileyen yüksek riskli tutsat (mortgage) sektörü, ilk olarak iki yıl önce sorun yaratmaya başladı.

ABD’de, para hacminin yüksek olması nedeniyle bazı finansal kuruluşlar 5 yıl önce, kredibilitesi zayıf olan kişilere de tutsat kredisi vererek geri dönüşü riskli bir mali yapıya girdiler. Dev kurumsal yatırımcıları zora sokarak dünya borsalarını olumsuz etkileyen ABD tutsat piyasası, 10 trilyon dolarlık büyüklüğüyle dünyanın en büyük piyasası konumunda bulunuyor.

Sadece dar gelirlilerin kullandığı “yüksek riskli krediler” in boyutu 1.5 trilyon dolar düzeyine ulaşıyor. Ancak, geçen senenin son aylarında tırmanmaya başlayan kriz, bugünlerde daha da derinleşiyor.

ABD tutsat piyasasında iki farklı kredi-faiz sistemi uygulanıyor. Bunlardan bir tanesi sabit faizli 20-25-30 yıllık krediler, ikincisi ise ilk iki yılı nispeten düşük faizli ancak daha sonra her yıl uluslararası piyasalara bağlı olarak belirlenen değişken faizli krediler olarak belirleniyor. 5 yıl öncesine kadar ABD’de faizler son derece düşük olduğu için özellikle orta ve alt gelir grubundaki kişiler değişken faizli kredileri kullanmayı tercih ettiler. ABD’de ayrıca, bankaların, tüketicilere satın alacakları ev ve dairelerin bedelinin tamamını, hatta değerinin yüzde 110 oranında borçlanma fırsatı vermesi, kredilerin geri dönüşünü zora soktu. İki yıl önce 30 yıllık kredilerin yüzde 4 olan faizi bugün ikiye katlanarak yüzde 7.5-8 düzeyine çıktı ve bunun önümüzdeki yıllarda daha da artabileceği belirtiliyor. Faizlerin yükselmesinin ABD’deki konut kredisi kullananları zor duruma sokacağı belirtiliyor. 10 trilyon dolarlık dev kredi pazarının böylesine büyük bir risk altında olmasının, dünyanın en büyük ekonomisi ABD’de iflasları artırabileceği ve durgunluğun derinleşebileceği kaygıları yaratıyor. ABD’deki ekonomistler ve reyting kuruluşları, yüksek riskli tutsat piyasasındaki toplam zararın 100 milyar doları aşabileceği, bu zararın en çok banka ve büyük yatırım fonlarını etkileyebileceğini kaydediyorlar.

Kaynak: Cumhuriyet