Giriş: Emperyalist sistem genellikle “ABD İmparatorluğu” olarak bilinen şeyden çok daha karmaşıktır. ABD İmparatorluğu yaygın finansal yatırım ağı, askeri üsleri, çokuluslu şirketleri ve yandaş devletleriyle küresel emperyalist sistemin en önemli tek bileşenidir. (1). Bununla birlikte, çağdaş emperyalist sistemi tanımlayan karmaşık hiyerarşileri, ilişki ağlarını, taraftar devletleri ve yandaşlarını küçümsemek fazlasıyla kolaycılık olacaktır. (2). Günümüzün imparatorluğunu ve […]
Giriş:
Emperyalist sistem genellikle “ABD İmparatorluğu” olarak bilinen şeyden çok daha karmaşıktır. ABD İmparatorluğu yaygın finansal yatırım ağı, askeri üsleri, çokuluslu şirketleri ve yandaş devletleriyle küresel emperyalist sistemin en önemli tek bileşenidir. (1). Bununla birlikte, çağdaş emperyalist sistemi tanımlayan karmaşık hiyerarşileri, ilişki ağlarını, taraftar devletleri ve yandaşlarını küçümsemek fazlasıyla kolaycılık olacaktır. (2). Günümüzün imparatorluğunu ve emperyalizmini anlamak emperyalist katmanlaşmanın karmaşık ve değişmekte olan sistemini incelememizi gerektirmektedir.
Emperyalizmin Hiyerarşisi
Dünya emperyalist sisteminin güç yapısı en iyi şekilde ülkelerin siyasi, ekonomik, diplomatik ve askeri örgütlenmelerine göre yapılacak bir sınıflandırma aracılığıyla anlaşılabilir. Aşağıda bu sistemin şeması yer almaktadır:
I. Emperyalizmin Hiyerarşisi (yukarıdan aşağıya)
A. Başlıca Emperyalist Devletler (BED)
B. Gelişmekte Olan Emperyalist Güçler (GOEG)
C. Yarı-özerk Yandaş Rejimler (YÖYR)
D. İşbirlikçi Yandaş Rejimler (İYR
II. Bağımsız Devletler:
A. Devrimci
Küba ve Venezüella
B. Milliyetçi
Sudan, İran, Zimbabwe, Kuzey Kore
III. Geçiş Dönemindeki Tartışmalı Bölge ve Rejimler
Silahlı direniş, seçimle gelen rejimler, sosyal hareketler
Emperyalist sistem hiyerarşisinin en tepesinde dünya ölçeğinde güç kullanan, egemen sınıfları yatırım ve finans piyasalarına egemen olan ve dünyadaki diğer ekonomilere nüfuz eden emperyalist devletler bulunmaktadır. Emperyalist sistemin en tepesindekiler ABD, Avrupa Birliği (kendi içinde fazlasıyla katmanlaşmış) ve Japonya’dır. Bunlar ABD’nin öncülüğünde ‘taraftar emperyalist devletler’ (büyük ölçüde bölgesel hegemonyacılar) ve yandaş veya çoğunlukla vekil askeri güç olarak hareket eden yandaş ya da köle devletlerden oluşan bir ağ kurmuşladır. Emperyalist devletler diğer ülkelere nüfuz ederek yönetimi ele geçirmelerinin önündeki engelleri kaldırmak için birlikte hareket etmekte, ama aynı zamanda kendi devletleri ve çokuluslu şirketler adına avantaj kazanmak için birbirleriyle rekabet etmektedirler.
Başlıca emperyalist devletlerin hemen altında gelişmekte olan emperyalist güçler (GOEG) bulunmaktadır. Bunlar Çin, Hindistan, Kanada, Rusya ve Avustralya’dır. GOEG devletleri emperyalist nüfuzun etkisi altında olmakla birlikte, yeraltı kaynakları zengin olan komşu ve denizaşırı azgelişmiş ülkelere uzanmaktadırlar. GOEG devletleri ile başlıca emperyalist devletler (BED) kendi ülkelerindeki şirket ortaklıkları aracılığıyla birbirlerine bağlı olmalarına rağmen, aynı zamanda azgelişmiş ülkelerdeki yeraltı kaynaklarını denetleyebilmek için giriştikleri rekabeti artırmaktadırlar. Çoğunlukla emperyalist güçlerin adımlarını ‘izlemekte’ ve bazı durumlarda çatışmalardan kendi konumlarını iyileştirmek için yararlanmaktadırlar.
Örneğin, Çin ve Hindistan’ın denizaşırı ülkelerdeki yayılmacılığı maden ve enerji sektörleriyle yerli yakıt sanayinde odaklanmaktadır ki, bu ABD ve Avrupa’nın daha eski tarihlerdeki (1880-1950’ler) emperyalist uygulamalarına benzemektedir. Aynı şekilde Çin, tıpkı ABD’nin 1950 ve 1960’larda eski Avrupalı sömürge yöneticileriyle anlaşmazlık içinde olan anti-sömürgeci rejimlerle (Cezayir, Kenya ve Fransızca konuşan Afrika ülkeleri) bağlar geliştirmesi gibi, ABD ve AB ile anlaşmazlık içinde olan Afrika ülkelerine yatırım yapmaktadır.
Emperyalist sistem hiyerarşisinin daha da altında ‘yarı-özerk yandaş rejimler’ (YÖYR) bulunmaktadır. Bunların arasında Brezilya, Güney Kore, Güney Afrika, Tayvan, Arjantin, Suudi Arabistan, Şili ve son dönemde Bolivya bulunmaktadır. Bu devletler temel ekonomik sektörlerin kamusal veya özel mülkiyetleri aracılığıyla önemli bir ulusal ekonomik destek tabanına sahiptirler. Gelişmekte olan emperyalist devletlere fazlasıyla bağımlı olsalar da, bu ülkeler çeşitlendirilmiş piyasaların izinden gitmektedirler. Diğer yandan, bu devletler emperyalist devletlerin askeri korumasına fazlasıyla bağımlıdırlar (Tayvan, Güney Kore ve Suudi Arabistan) ve emperyalist operasyonlar için bölgesel askeri üsler sağlamaktadırlar. Bunların çoğu gelirlerini ve kârlarını emperyalist devletlerin çokuluslu şirketleriyle paylaşan kaynak açısından bağımlı ihracatçı ülkelerdir (Suudi Arabistan, Şili, Nijerya ve Bolivya). Aralarında hızla sanayileşen (Tayvan ve Güney Kore) ülkeler olduğu gibi, tarım-maden ürünleri ihraç eden (Brezilya, Arjantin ve Şili) ülkeler de bulunmaktadır.
Zengin petrol ülkelerinin emperyalist devletlerin finansal alanda egemen olan sınıflarıyla yakın ilişkileri vardır ve bunlar ağırlıklı olarak gayrimenkul, finansal araçlar ile ABD ve İngiltere’de bütçe açıklarını finanse eden Hazine bonolarına yatırım yapmaktadır.
Orta Doğu’daki emperyalist savaş, Haiti’nin işgali, Afrika’daki rejimlerin istikrarının bozulması, küresel neo-liberal politikaların desteklenmesi ve stratejik sektörlerin emperyalistlerce ele geçirilmesi gibi önemli konularda BED ve GOEG’deki yöneticilerle işbirliği yapmaktadırlar. Bununla birlikte güçlü seçkinlerin çıkarları ve bazı durumlarda güçlü toplumsal hareketler nedeniyle sınırlı da olsa çelişkiler yaşamaktadırlar. Örneğin, Brezilya, Şili ve Arjantin ABD’nin milliyetçi Venezüella hükümetini zayıflatma çabalarına karşı çıkmaktadır. Venezüella ile kendilerine büyük yararlar sağlayan ticaret, enerji ve yatarım ilişkileri bulunmaktadır. Ayrıca, kendi iktidarlarını ve seçmenlerin gözünde Başkan Chavez’in meşruiyetini tehdit edebilecek askeri darbeleri meşrulaştırmak istememektedirler. YÖYR ülkeleri yapısal olarak emperyalist sisteme derinden entegre oldukları halde, iç ve dış politikalarını oluşturmakta bir dereceye kadar özerktirler, hatta emperyalist çıkarlarla çatışabilir veya rekabet edebilirler.
Bu rejimler ‘göreli özerklikleri’ne rağmen, emperyalist ülkelere askeri ve siyasi anlamda paralı asker de temin etmektedir. Bu durum en iyi şekilde Haiti vakasında görülmüştür. ABD işgali ve seçilmiş Aristide Hükümeti’nin 2004 yılında devrilmesinden önce, ABD işbirlikçi yandaşlarından ve ‘yarı-özerk’ yandaş rejimlerden bir işgal gücü oluşturmayı başarmıştır. Brezilya Başkanı Lula buraya kalabalık bir birlik göndermiştir. Paralı askeri kuvvetlere Brezilyalı bir General komuta etmiştir. Haitili direniş güçlerinin kanla bastırılmasına nezaret eden Birleşmiş Milletler işgal yönetimine kurmay subay olarak Şilili Gabriel Valdez komuta etmiştir. Uruguay ve Bolivya gibi diğer ‘yarı-özerk’ yandaşlar da, Panama, Paraguay, Kolombiya ve Peru gibi işbirlikçi yandaş rejimlerin yanı sıra Haiti’ye yedek kuvvetler göndermişlerdir. Başkan Evo Morales, Aralık 2006 ile Şubat 2007 arasında Haiti’nin en yoksul ve en yoğun nüfuslu gecekondu bölgelerinin BM tarafından bütünüyle istila edilmesi sırasında ne kadar çok sayıda Haitili yoksulun katledildiğini gayet iyi bilmesine rağmen, ‘barışı korumakta oynadığı rol’den söz ederek, kendi başkanlığı döneminde Bolivya’nın ABD ile Haiti’deki askeri işbirliğini sürdürdüğünü onaylamıştır.
Önemli olan teorik nokta, Washington’un elinin halen Orta Doğu ve Batı Asya’daki iki savaşla bağlı olması nedeniyle, diğer yerlerdeki anti-emperyalist hareketleri kontrol altına almak ve bastırmak için işbirlikçi yandaşlarına güvenmesidir. Haiti gibi Somali de ABD askeri danışmanları tarafından eğitilen, finanse edilen, silahlandır
ılan ve komuta edilen Etiyopyalı paralı askerler tarafından istila edilmiştir. Bunun ardından, işgal sırasında Washington Afrikalı yandaşlarının (Beyaz Saray’ın yardakçısı Uganda Ordu sözcüsü Yüzbaşı Pady Ankunda’ya göre Afrika Birliği Örgütü denilen örgüt aracılığıyla) halkın istemediği işbirlikçi yandaşı Somalili savaş ağasını desteklemek için Somali’ye paralı bir işgal ordusu göndermelerini sağlamıştır. Uganda, parlamentosunun muhalefetine rağmen, Somali’ye Nijerya, Burundi, Gana ve Malawi’nin gönderdiği birliklerin yanı sıra 1.500 paralı asker göndermiştir.
Emperyalist hiyerarşinin en altında işbirlikçi yandaş rejimler (İYR) bulunmaktadır. Bunların arasında Mısır, Ürdün, Körfez Devletleri, Orta Amerika ve Karayip Adaları’ndaki devletler, Aşağı-Sahra Eksenindeki Devletler (ASD) (bunlar, Kenya, Uganda, Etiyopya, Raunda ve Gana’dır), Kolombiya, Peru, Paraguay, Meksika, Doğu Avrupa devletleri (Avrupa Birliği içindeki ve dışındaki), eski Sovyetler Birliği ülkeleri (Gürcistan, Ukrayna, Kazakistan, Letonya, vb.), Filipinler, Endonezya, Kuzey Afrika ve Pakistan vardır. Bu ülkeler silah, finansman ve siyasi destek açısından GOEG devletlerine bağımlı olan otoriter siyasi seçkinler tarafından yönetilmektedir. Bu ülkeler hammadde sömürüsü ve ihracı konusunda büyük olanaklar sunmaktadırlar. YÖYR’in tersine işbirlikçi yandaş rejimlerin ihracatı onlara çok az artı değer kazandırmaktadır, çünkü hammaddelerin endüstriyel işlemleri özellikle GOEG gibi emperyalist ülkelerde yapılmaktadır. İYR’leri girişimcilik gücünden yoksun yağmacı, rantiye, komprador ve kleptokratik seçkinler yönetmektedir. Bunlar emperyalist ülkelere hizmet etmek için onların hedeflediği ülkelere müdahalelerde bulunulması, zapt edilmesi, işgal altına alınması ve işbirlikçi yandaş rejim haline gelmelerinin dayatılmasında sık sık paralı asker sağlamaktadır. Bu nedenle yandaş rejimler servetin yağmalanması, milyarlarca işçinin sömürülmesi, köylülerin zorla göç ettirilmesi ve çevrenin harap edilmesi konusunda emperyalist güçlere tabi işbirlikçilerdir.
Emperyalist sistemin yapısı egemen sınıfların devlet ve piyasalardaki iktidarlarını gerçekleştirme ve yansıtma güçlerine, sömürülen sınıfların ülke içinde ve dışında kontrol altında tutulmasına ve işbirlikçi yandaş devletlerin içinden paralı askerlerden oluşan ordular örgütlemesine dayanmaktadır. Emperyalist subaylar tarafından yetiştirilip yönetilen paralı asker orduları bağımsız halk hareketlerinin, ulusal hareketlerin ve bağımsız devletlerin imhası konusunda emperyalistlerle işbirliği yapmaktadır.
İşbirlikçi yandaş rejimler emperyalist güçlerin varlıklarını sürdürmeleri açısından çok önemli bir bağlantı oluşturmaktadırlar. Emperyalist işgal güçlerini tamamlamakta, hammaddenin çıkartılmasını kolaylaştırmaktadırlar. ‘Siyahi paralı askerleri’ olmasaydı, emperyalist güçler kendi askeri kuvvetlerini artırmak ve fazlasıyla yaygınlaştırmak zorunda kalacak, bu nedenle kendi ülkelerinde büyük bir muhalefetle karşılaşacak ve deniz aşırı ülkelerdeki direnişlerle yeni-sömürgecilik adına yürüttüğü savaşlar açığa çıkacaktı. Dahası, işbirlikçi yandaş ülkelerden temin edilen paralı askerler hem finansman açısından daha ucuza mal olmakta, hem de emperyalist ülke askerlerinin daha az zaiyat vermesini sağlamaktadır. Yandaş ülkelerden temin edilen paralı askeri güçleri tanımlamak için muhtelif örtülü isimler kullanılmaktadır: Birleşmiş Milletler, Amerikan Devletler Örgütü ve Afrika Birliği ‘barış gücü’, ‘Gönüllüler Koalisyonu’, vb. Çoğu durumda yandaş ülkelerin daha alt rütbedeki subaylarına ve siyahi paralı ordularına emperyalist ordularda görev yapan birkaç beyaz subay komuta etmektedir.
Bağımsız Devletler ve Hareketler
Emperyalist sistem dünyanın dizginlerini elinde tutmaya ve toplumların, ekonomilerin ve devletlerin içine derinden nüfuz etmeye çalışırken, ne kadiri mutlak ne de her şeye vakıf bir güç değildir. Emperyalist sisteme meydan okuyan iki kaynak bulunmaktadır: Bunlar görece bağımsız devletler ile güçlü sosyal ve siyasal hareketlerdir.
‘Bağımsız’ devletler çoğunlukla emperyalist devletlere muhalif olan ve bu devletlerin hedefi olan rejimlerdir. Bunların arasında Venezüella, Küba, İran, Kuzey Kore, Sudan ve Zimbabwe bulunmaktadır. Bu rejimlerin ‘bağımsız’ diye tanımlanmalarının nedeni emperyalist güçlerin politikalarını, özellikle de emperyalist askeri müdahaleleri reddetme eğilimi içinde olmalarıdır. Bu rejimler aynı zamanda emperyalist güçlerin kendi piyasalarına, doğal kaynaklarına ve askeri üslerine koşulsuz erişme taleplerini de reddetmektedirler.
Bu rejimlerin arasında sosyal politikaları, aldıkları halk desteğinin derecesi, laik-dini kimlikleri, ekonomik gelişmeleri ve emperyalist saldırganlığa karşı çıkma konusundaki tutarlılıkları açısından büyük farklılıklar vardır. Bunların tümü bağımsız hükümetlerin yerine yandaş rejimlerin geçirilmesini hedefleyen askeri tehditler ve/veya istikrarsızlaştırma programlarıyla karşı karşıyadır.
Mücadele Alanları
Emperyalist hiyerarşi ve ağlar sınıfa ve ulusal güç ilişkilerine dayanmaktadır. Bu, tüm sistemin sürdürülmesinin kendi halkına egemen olan yöneten sınıflara bağlı olması demektir. Yönetenlerle yönetilenler arasındaki maliyet ve kazanç dağılımındaki eşitsizlik veri alındığında bu çok sorunlu bir durumdur. Günümüzde çeşitli ülkelerdeki kitlesel silahlı direnişler ve toplumsal hareketler emperyalist sisteme meydan okumaktadır.
Mücadele alanları arasında bulunan Irak, Afganistan, Kolombiya, Somali, Filistin, Sudan ve Lübnan’da silahlı direniş hareketleri emperyalistlerin yandaşı olan rejimleri yenmeyi amaçlamaktadır. Yığınsal karşıtlıkların olduğu yerler arasında ise Bolivya, Venezüella ve İran bulunmakta, bu ülkelerde emperyalist güçler yeni seçilmiş bağımsız rejimleri yıkmayı amaçlamaktadır. Kısa süre önce Meksika, Filistin, Lübnan, Çin, Ekvator ve diğer yerlerde yandaş rejimler ve onların emperyalist patronlarıyla mücadele etmek için örgütlenen büyük ölçekli toplumsal hareketler ortaya çıkmıştır. Emperyalist ülkelerin içinde de belirli emperyalist savaşlara ve politikalara yönelik kitlesel bir muhalefet olmakla birlikte, anti-emperyalist hareketler küçük ve zayıftır.
Anomali: Emperyalist Sistem içindeki İsrail
İsrail’in, dünyanın dördüncü veya beşinci en büyük nükleer cephaneliği ve en büyük ikinci silah ihracatçısı olarak sömürgeci bir güç olduğu açıktır. Bununla birlikte, nüfusunun büyüklüğü, bölgesel yayılmacılığı ve ekonomisi emperyalist ve yeni gelişen emperyalist güçlere kıyasla önemsizdir. İsrail bu kısıtlara rağmen ABD’nin Orta Doğu’daki savaş politikalarını güçlü bir Siyonist siyasi örgüt aracılığıyla etkilemek konusunda üstün bir güce sahiptir. Bu güç Devlete, kitle iletişim araçlarına, elit ekonomik sektörlere ve sivil topluma nüfuz etmiştir. (3a). ABD dış politikasının üretilmesindeki doğrudan siyasi etkisi ve denizaşırı ülkelerde emperyalistlerin yandaşı diktatörlüklerin hüküm sürdüğü rejimlerle yaptığı askeri işbirlikleri nedeniyle İsrail, demografik kısıtlarına, neredeyse evrensel biçimde diplomasi alanından dışlanmış olmasına ve dışarıdan desteklenen ekonomisine rağmen, emperyalist güç şekillenmesinin bir parçası sayılabilir.
Değişmekte olan Rejimler
Emperyalist sistem fazlasıyla asimetrik ve sürekli dengesizlik içindedir. Bu nedenle, savaşlar, sınıf mücadeleleri ve ulusal mücadeleler patlak verdikçe, ekonomik krizler rejimleri yıkıp yeni siyasi güçler
i iktidara getirdikçe devamlı değişim geçirmektedir. Son dönemde Rusya’nın dünya hegemonyası için mücadele eden (1989’dan önce) bir güç olmaktan çıkıp, daha önce benzerini görülmemiş bir yağmalamaya tabi tutulan emperyalizm yandaşı bir devlete dönüşmesine (1991-1999) ve sonra yeni gelişmekte olan emperyalist bir devlet olarak bugünkü konumuna gelmesine tanık olduk. Rusya dünya emperyalist sistemindeki hızlı ve derin değişimlerin en çarpıcı örneklerinden biriyken, diğer tarihsel deneyimler ülkelerin dünya emperyalist sistemiyle ilişkilerinin şekillenmesindeki siyasi ve sosyal değişimlerin önemini göstermektedir. Bağımsız, anti-emperyalist devletler olarak geçmişte koruma altında olan Çin ve Vietnam’da liberal-kapitalist seçkinler yükselişe geçmiş, sosyalize edilen ekonomi çözülmüş ve Çin yeni gelişen emperyalist güçlere katılırken, Vietnam yarı-özerk yandaş bir rejime dönüşmüştür.
1980 ve 1990’lardaki büyük değişimler bağımsız anti-emperyalist devletlerin emperyalizmin yandaşı olan rejimlere dönüşmesini içermiştir. Değişim geçiren Batı yarıküre ülkeleri arasında Nikaragua, Şili, Bolivya, Arjantin, Jameyka ve Grenada bulunmaktadır. Afrika’da ise Angola, Mozambik, Guinea Bissau, Cezayir, Etiyopya ve Libya kleptokratik yandaş rejimlere dönüştürülmüştür. Asya’da benzer süreçler Hindi-Çini’de ilerlemektedir. Yandaş rejimlerin emperyalizm merkezli politikalarının yıkıcı sonuçları nedeniyle yeni binyılın ilk onyılında özellikle Latin Amerika’da bir dizi kitlesel halk ayaklanmasına ve rejim değişikliklerine tanıklık edilmiştir. Arjantin ve Bolivya’daki halk ayaklanmaları işbirlikçi yandaş rejimlerin yarı-özerk yandaşlara doğru değişmesine yol açmıştır. Venezüella’da başarısız olan bir darbe ve istikrarsızlaştırma kampanyasının ardından, rejim kararlı bir biçimde yarı-özerk yandaş bir devlet olmaktan çıkıp bağımsız anti-emperyalist bir konuma geçmiştir.
Emperyalist ve anti-emperyalist devletler, yandaş rejimlerle ulusal hareketler ve emperyalist devletlerle yeni gelişen emperyalist devletler arasındaki çelişkiler emperyalist sistemin yapısını değiştirecektir. Bu çelişkiler emperyalist hiyerarşi ile karşıtlarını oluşturan temel güçler arasında yeni koalisyonlar kurulmasına yol açacaktır. Bu değerlendirmede açık olarak görülen şey, uluslararası sistemi, hatta emperyalist sistemi tek taraflı olarak tanımlayan her şeye kadir tek bir ’emperyalist devlet’ bulunmadığıdır.
En güçlü emperyalist devletin bile tek başına (veya yandaşları ya da emperyalist ortaklarıyla) Irak ya da Afganistan’daki anti-sömürgeci halk direnişini yenme veya kontrol altında tutma kabiliyeti olmadığı kanıtlanmıştır. Büyük emperyalist siyasi başarılar emperyalist devletlerin yarı-özerk ve işbirlikçi yandaş rejimlerin askeri güçlerini harekete geçirebildiği, işgallerini meşrulaştırmak için bölgesel bir güç (Amerikan Devletler Örgütü, Afrika Birliği Örgütü ve NATO gibi) veya BM kisvesini oluşturmayı sağladığı durumlarda görülmüştür. Yandaş ve yarı-özerk devletlerdeki işbirlikçi seçkinler emperyalist sistemin ve özellikle ABD emperyalizminin sürdürülebilirliği ve güçlendirilmesi açısından temel bağlantıları oluşturmaktadırlar. Özgün vakalardan biri ABD’nin Somali’deki İslamcı rejimi devirmek için giriştiği müdahaledir.
Somali Vakası: Kara Maskeler – Beyaz Yüzler
Etiyopya’nın Somali’ye düzenlediği son saldırı (Aralık 2006) ve fiilen iktidarda olan İslami Meclisler Birliği (İMB) veya İslami Meclisler Yüksek Konseyi’nin yıkılması ve savaş ağalarından oluşan kendine özgü bir ‘geçici hükümet’ kurulması işbirlikçi rejimlerin ABD emperyalizminin sürdürülmesi ve yaygınlaştırılmasında oynadıkları merkezi role ilişkin mükemmel bir vaka araştırmasıdır.
Somali, Siad Barre hükümetinin devrildiği 1991’den 2006 ortalarına kadar aşiretlerin denetimindeki topraklarda üslenmiş savaş ağalarının kavgalarıyla harabeye çevrilmişti (3). 1990’ların ortalarındaki ABD/BM saldırısı ve Mogadishu’nun geçici işgali sırasında 10.000’in üzerinde Somalili sivil katledilmiş ve birkaç düzine ABD/BM askeri ölmüş veya yaralanmıştı (4). Kanunsuzluğun hüküm sürdüğü 1990’lar boyunca, liderleri İMB’yi oluşturan küçük yerel gruplar savaş ağalarının yağmalarına karşı cemaate dayalı örgütler kurmaya başladılar. İMB, aşiret ve kabile bağımlılıklarını kesen cemaate dayalı hareketlerin başarıyla kurulmasına dayanarak yozlaşmış savaş ağalarının işyeri ve evlerden zorla haraç alma faaliyetlerine son verdi (5). Haziran 2006’da İslamcı din adamlarından, hukukçulardan, işçilerden, güvenlik güçlerinden ve tüccarlardan oluşan bu gevşek koalisyon en güçlü savaş ağalarını başkent Mogadishu’dan attı. İMB çok sayıda piyasa tedarikçisi ve tüccarın yaygın desteğini kazandı. Hükümete benzeyen her tür oluşumun yokluğunda İMB güvenliği sağlamaya başladı, hukuku egemen kıldı ve cani yağmacılara karşı evlerin ve malların korunmasını sağladı (6). Büyük sayılardaki sığınmacıya, köyünden uzaklaştırılmış köylüye ve kent yoksuluna kapsamlı bir sosyal refah merkezi ağı ve programı sunuldu; sağlık klinikleri, aşevleri ve ilkokullar açıldı. Bunlar halkın İMB’ye olan desteğini artırdı.
İMB son savaş ağasını da Mogadishu’dan ve kırsal kesimlerin çoğu bölgesinden kovduktan sonra Somalililerin büyük bir çoğunluğu tarafından memnuniyetle karşılanan ve halkın yüzde 90’ından fazlasını kapsayan fiili bir hükümet kurdu (7a). Tüm taraflar, hatta İMB’ye karşı olanlar bile Somali halkının savaş ağalarının egemenliğine son verilmesinden ve İMB yönetiminde hukuk düzeninin kurulmasından memnun olduğuna işaret etti.
Kısa süren iktidarı sırasında (Haziran-Aralık 2006) İslami Meclislere verilen halk desteği çeşitli faktörlere dayanıyordu. İMB savaş ağalarının yolsuzluk ve yağmalarına son veren, görece dürüst bir yönetimdi. Kişisel güvenlik ve mülkiyet hakları korunuyor, savaş ağaları ve onların silahlı çetelerince gerçekleştirilen keyfi gasp ve insan kaçırmalara son veriliyordu. İMB ılımlı ve radikal İslamcıları, sivil politikacıları ve silahlı savaşçıları, liberalleri ve halkçıları, seçim yanlılarıyla otoriter rejim yanlılarını barındıran çok eğilimli geniş bir hareketti (7). En önemlisi, Meclisler ülkeyi birleştirmeyi başardılar, aşiretlere dayalı bölünmelere son vererek bir tür ulus görüntüsü yarattılar. Ülkenin birleştirilmesi sürecinde İslami Meclisler Somali’nin bağımsızlığını ABD’nin Ortadoğu’daki ve özellikle de Etiyopya’daki yandaşları aracılığıyla Kuzeydoğu Afrika’daki (Somali yarımadası) emperyalist müdahalelerine muhalif olduklarını yeniden tasdik ettiler.
ABD Müdahalesi: Birleşmiş Milletler, Askeri İşgal, Savaş Ağaları ve Vekilleri
Yakın geçmişte ABD’nin Somali’yi Afrika’daki işbirlikçi yandaşlarının arasına katmak için yaptığı girişimler 1990’ların başlarında Başkan Clinton döneminde başladı (8). Günümüzdeki çoğu yorumcu haklı olarak Irak ve Afganistan’daki savaşlar nedeniyle Bush’u saplantılı bir savaş taciri olarak nitelese de, Başkan Clinton’un kendi iktidarı döneminde Somali, Irak, Sudan ve Yugoslavya’da üst üste ve arka arkaya çeşitli savaşlara giriştiğini unutmaktadır. Clinton’un askeri eylemleri ve ambargoları binlerce Somaliliyi öldürmüş ve sakat bırakmış, Irak’ta yalnızca çocuklar arasında 500 bin ölüme neden olmuş ve Balkanlar’da binlerce sivilin ölmesine ve yaralanmasına yol açmıştır. Clinton Sudan’ın hem insanlar hem de çiftlik hayvanları için aşı ve ilaç üreten en büyük ila