Türkiye İş Kurumu, sendikaların itirazlarını da gözönünde bulundurarak işsizlik ödeneklerini yeniden düzenleyen yasa tasarısı hazırladı. İlgili bakanlık ve sosyal tarafların görüşleri de alınan tasarı, hükümete sunulmak amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na gönderilmek üzere.

Tasarı, işsizlik ödeneği hakediş ve ödeme koşullarını görece iyileştirir gözükse de, emekçilerin beklentilerini karşılamaktan oldukça uzak.

İşsizlik maaşı alabilmek için işten çıkarılmadan önceki son 3 yıl içinde 600 gün prim ödeme zorunluluğu görece yumuşatılırken, sürenin 400 ile 500 gün arasında belirleneceği belirtiliyor. Beklentiler, mevcut sürenin dörtte bir oranında indirilmesi olarak belirtilirken, ödeme tutarının da asgari ücretin üzerine çıkarılacağı ifade ediliyor.

Ödeme konusunda da asgari ücretin 1.5 katına kadar bir rakamın belirlenebileceği üzerinde duruluyor. İşsizlik maaşı alabilmek için gerekli olan son 120 gündeki kesintisiz prim ödeme şartının da işten çıkarılmadan önceki bir yılda 120 gün olarak esnetileceği belirtiliyor.

Askerlik Nedeniyle Ayrılana Ödeme

Tasarı, askerlik nedeniyle işten ayrılanlara, askerlik sonrasında iş bulamamaları halinde maaş ödenmesini de öngörüyor. Askerlik nedeniyle işten ayrılınan tarihte işsizlik maaşı almaya hak kazananlara terhis sonrası işsiz olmaları halinde 6 ile 10 ay arasında ödeme yapılacak. Ödeme yapılanlara ilk 6 ay aileleri ile birlikte sağlık hizmeti de verilecek. 6 aydan sonra ise sadece kendileri sağlık hizmeti alabilecek.

İşsizlik Sigortası Göstermelik

İşsizlik sigortasından, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 3 yıl içinde; son 120 günü sürekli çalışmış, kendi istek ve kusuru olmaksızın işini kaybetmiş olanlardan; 600 gün çalışmış sigortalılar 180 gün, 900 gün çalışmış sigortalılar 240 gün, 1080 gün çalışmış sigortalılar 300 gün süre ile faydalanabiliyor. Bu koşullara uygunsa, hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde İşten Ayrılma Bildirgesi ile birlikte İŞKUR ünitelerine başvurmaları gerekmekte.

Kayıtdışı ve güvencesiz çalıştırmanın hakim olduğu emek pazarında işsizlik sigortasından faydalanabilecek işçi sayısı oldukça düşük. Emekçilerin yüzde elliden fazlasının kayıtdışı çalıştırıldığı Türkiye’de sigortalı gözüken işçilerinde, sigorta primleri yaygın bir biçimde eksik ve düzensiz yatırılıyor.

Bu sebeplerle işsizlik sigortasından bugüne kadar faydalanabilen işsiz sayısı sadece 551.696. Ağırlıkla işçilerden kesilen primlerle oluşturulan fondan karşılanan sigorta ödemeleri, sigorta kapsamının dar oluşu yüzünden fonda birikmekte. Fonda biriken paralar geçtiğimiz yıl Hazine tarafından, dış borç ödemelerine gitti.

31 Ocak 2006 tarihi itibariyle, Fonun toplam gelirleri; 5 milyar 934 milyon YTL işçi ve işveren primi (gecikme zammı dahil), 2 milyar 15 milyon YTL Devlet Katkısı, 9 milyon 232 bin YTL İdari Para Cezası ve 11 milyar 307 milyon YTL faiz geliri olmak üzere toplam 19 milyar 266 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. Fonun toplam varlığı, işsizlik sigortası giderleri 800 milyon 838 bin YTL ve ücret garanti fonu gideri 3 milyon 529 bin YTL düşüldükten sonra, 18 milyar 455 milyon YTL.

Emek Örgütlerinin Talepleri

* Tüm çalışanlar işsizlik sigortası kapsamına alınsın
* Sigorta primlerini işveren ödesin
* Herkese güvenceli iş
* Keyfi işten atmalar engellensin
* Taşeron, esnek ve kayıtdışı çalıştırma biçimleri yasaklansın
* Herkese sosyal güvenlik
* İnsanca yaşamaya yetecek asgari ücret

Sendika.Org