Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK), İran’ın nükleer dosyasının BM Güvenlik Konseyi’ne havale edilmesini öngören karar tasarısını kabul etti.

UAEK’nın Viyana’daki Yönetim Kurulu toplantısında, tasarı 35 üyeden 27’sinin evet oyuyla kabul edildi. Toplantıda, 5 üye çekimser kalırken, 3 karşı oy kullanıldı.

Oylamada Cezayir, Belarus, Endonezya, Güney Afrika ve Libya çekimser, Suriye, Küba ve Venezula ise hayır oyu kullandı.

Oylama öncesi AP’nin ele geçirdiği tasarıda, İran’ın nükleer programı konusunda “ciddi kaygılar” olduğu belirtiliyordu. İran’ın pekçok kez yükümlülüklerini yerine getirmediği hatırlatılarak, İran’ın nükleer programının sadece barışçıl olduğuna dair “güven eksikliği” olduğu kaydediliyordu. Tasarıda ayrıca UAEA Başkanı Muhammed El Baradey’den Tahran yönetiminin nükleer programı üzerindeki şüpheci havayı dağıtması için atması gereken adımlara ilişkin BM Güvenlik Konseyi’ne rapor sunması isteniyordu. Tasarıda, İran’dan nükleer programını tekrar dondurması, UAEA müfettişlerine daha fazla yetki verilmesine yönelik anlaşmayı onaylaması ve buna uyması, ağır su reaktörü yapımının durdurması çağrısında bulunuyordu. Ayrıca El Baradey’in Mart ayında hazırlayacağı raporun BM Güvenlik Konseyi’ne taşıması isteniyordu.

Oylamadan sonra basına açıklama yapan Amerikan heyetinin başkanı Büyükelçi Gregory Schulte, “BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi olarak İran’a 5 Mart’a kadar süre tanıyoruz” dedi.

Schulte, İran’ın nükleer programını “gerçekten barışçı amaçla kullandığına uluslararası kamuoyunu ikna etmesi ve nükleer tesislerindeki faaliyetlerini Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun (UAEK) denetimlerine açmasını” bekliyoruz diye konuştu. UAEK yönetim kurulunun olağan toplantısının 6 Mart’ta yapılacağını dikkate alan Schulte’un, İran’a 5 Mart’a kadar süre tanıması dikkat çekti.

Karara Türkiye’den destek

AB üçlüsü Almanya, Fransa ve İngiltere ile ABD’nin ortaklaşa sunduğu karar tasarısına Türkiye’nin de destek verdiği öğrenildi. Oylamadan sonra üye ülkelerin görüşlerini açıklamaları için devam eden oturumda söz alan Türk heyetinin başkanı Büyükelçi Ahmet Ertay, “AB’nin yaptığı açıklamayı desteklediklerini” kaydetti. Yönetim kurulu üyeleri rotasyon usulüyle belirlendiği için, Türkiye toplantılara bu dönem için “gözlemci” olarak katılıyor. Türkiye, 2008 yılında yönetim kuruluna asil üye olarak katılacak.

İngiltere: İran’ın şartlara uyması için hala zamanı var

İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw, İran’ın nükleer programını durdurması ve uluslararası isteklere uyması halinde BM Güvenlik Konseyi yaptırımlarından kaçabileceğini söyledi.

Straw yaptığı yazılı açıklamada, “İran’ın bugün ile Mart ayı arasında çok önemli şansa sahip olduğunu” söyledi. Straw, “Aksi taktirde BM Güvenlik Konseyi kararlarından kaçamazlar.” dedi.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) İran’ın tartışmalı nükleer programı nedeniyle BM Güvenlik Konseyi’ne rapor edilmesine yönelik tasarıyı onayladı. Oylamada 27 ülke İran’ın BM Güvenlik Konseyi’ne rapor edilmesini onaylarken 3 ülke karşı çıktı. 5 ülkede çekimser kaldı. Tahran yönetimi, Konsey’e sevk edilse bile herhangi bir yaptırım için UAEA’nın Mart ayında açıklayacağı rapor beklenecek.

Merkel: İran sınırı aştı

Almanya Başbakanı Angela Merkel, İran’ın nükleer programında “sınırı aştığını” öne sürdü.

Münih’te yapılan yüksek seviyeli Güvenlik Politikası Konferansı’nda konuşan Almanya Başbakanı Angela Merkel, “İran’ın nükleer silahlar geliştirmesini önlemek istiyoruz ve önlemek de zorundayız” diyerek İran İslam Cumhuriyeti’nin bu konuda “hiçbir tavizi hak etmediğini” söyledi. Merkel, “İran’ın nükleer programı hakkındaki korkular meşrudur” dedi. Merkel, “İsrail ve Holokost’un varlığını tanımayan” İran devlet başkanını da kınadığını belirtti.

Angela Merkel, Rusya’nın nükleer programa çözüm olarak sunduğu teklifi kabul ederek İran’ın muhtemel bir BM Güvenlik Konseyi’nden çıkacak yaptırım kararından kurtulma şansının hala mevcut olduğu uyarısında bulundu.

İran: “Nükleer faaliyetlere derhal başlayacağız.” Dedi Ama Müzakerelerden Umutlu

İran Ulusal Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Cevad Vahidi, UAEK’nun kararının ardından, “Meclisin daha önce aldığı karar uyarınca Natanzs’daki nükleer faaliyetlere derhal başlayacağız” dedi.

Vahidi, bunun hakları olduğunu belirterek, “Çünkü AB ve ABD, bu karar tasarısını oylatarak Rusya’nın önerisini öldürdü” dedi. Vahidi, İran’ın nükleer tesislerindeki BM denetimlerini derhal durduracaklarını da ifade etti.

İran Savunma Bakanı’ndan Rumsfeld’e yanıt: ABD liderleri teröristtir ve şeytanın gerçek eksenini temsil ederler

Almanya’nın başkenti Münih’te yapılan savunma konferansında, İran’ı “dünyanın önde gelen terörist destekçisi” olarak gördüklerini ifade eden ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld’e yanıt veren İran Savunma Bakanı Neccar, “Amerikan liderleri teröristtir ve şeytanın gerçek eksenini temsil ederler” diye konuştu.

Rumsfeld’i “küstah” olarak nitelendiren Neccar, “Başkalarını suçlamak yerine, Rumsfeld, Amerikanların Afganistan ve Irak’ta yaptıkları onursuzluğu düzelterek daha iyi olur” dedi. Neccar, kamuoyunun Irak’tak Ebu Gureyb hapishanesindeki işkence olaylarını unutmayacağını dile getirdi.

Rumsfeld, uluslararası savunma konferansında yapacağı konuşmada, “İran, bugün dünyanın önde gelen terör destekçisidir. Dünya nükleer güce sahip bir İran’ı istemiyor ve bunu engellemek için beraber çalışmalı.” demişti.

Müzakere kapısı hala açık

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun, BM Güvenlik Konseyi’ne sevkine karar verdiği İran, müzakere kapısının hala açık olduğunu, Rusya’nın uzlaşma önerisinin görüşülebileceğini bildirdi.

Moskova’nın önerisi, İran’ın, krize neden olan uranyum zenginleştirme faaliyetlerini, Rus topraklarında yürütmesini öngörüyor. İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hamid Rıza Asefi, önerinin yeni duruma uyarlanması gerektiğini söyledi.

Rusya ve İran yetkilileri, söz konusu öneriyi görüşmek için 16 Şubat’ta biraraya gelmeyi kararlaştırmıştı.

Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, Cumartesi günü, İran’ın nükleer programıyla ilgili yükümlülüklerini ihlal ettiği gerekçesiyle Güvenlik Konseyi’ne sevkine karar verdi.

İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’ndaki en üst düzey yetkilisi Ali Laricani’nin yardımcısı Cevad Vaedi ise kararın sonucunun tüm güçleriyle uranyum zenginleştirmeleri olacağını söyledi.

Vaedi kurumun aldığı kararı, “bazı devletlerin siyasi manevrası” olarak nitelendirdi.

Ancak Vaedi bu noktada herhangi bir ülkenin adını vermedi.

ABD’nin Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’ndaki temsilcisiyse bu aşamada İran’a yaptırım uygulanmasından bahsedilmediğini, amaçlarının hala soruna diplomatik yolllardan çözüm bulunması olduğunu söyledi.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, nükleer enerjini güvenli ve barışçıl şekilde kullanılmasını teşvik için çalışan bir kuruluş.

Kurumun Başkanı Muhammed El Baradey, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin, kendisinin İran’la ilgili yeni raporunu inceleye dek harekete geçemeyeceğini söyledi.

Baradey’in raporunu önümüzdeki ay konseye sunması bekleniyor.

Ulus
lararası Atom Enerjisi Kurumu’ndeki oylama öncesi Almanya Başbakanı Angela Merkel, İran’ın nükleer silah sahibi olmasına izin verilemeyeceğini söylemişti.

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ise dün Batı’yı “zorbalık” yapmakla suçlamış ve baskılara boyun eğmeyeceklerini belirtmişti.

Kaynak: BBC ve AA’dan Derleme.