AKP hükümeti, ABD Başkanı George W. Bush ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın görüşmelerinde gündem maddelerinden birisi olan Bursa Orhaneli sınırlarındaki Cargill Fabrikası’nın bulunduğu alanı “özel endüstri bölgesi” ilan etti. Yasayı beklemediler CHP’nin katılmadığı TBMM Genel Kurulu oturumunda kabul edilen Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasası ile Cargill Fabrikası ve benzeri tarım arazisinde inşaa edilmiş sanayi […]
AKP hükümeti, ABD Başkanı George W. Bush ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın görüşmelerinde gündem maddelerinden birisi olan Bursa Orhaneli sınırlarındaki Cargill Fabrikası’nın bulunduğu alanı “özel endüstri bölgesi” ilan etti.
Yasayı beklemediler
CHP’nin katılmadığı TBMM Genel Kurulu oturumunda kabul edilen Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasası ile Cargill Fabrikası ve benzeri tarım arazisinde inşaa edilmiş sanayi tesislerine af getirildi.
Ancak hükümet, yasanın yürürlüğe girmemesi ve Anayasa Mahkemesi’nin yasayı geri çevirme ihtimaline karşı hazırladığı kararname ile Cargill Fabrikası’na ayrıcalıklı bir statü kazandırdı.
Bakanlar Kurulu’nun, Cargill Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye ait mısır işleme tesislerinin bulunduğu 212 bin 240 metrekarelik alanı özel endüstri bölgesi ilan ettiği kararname dünkü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Mahkeme kararları
Cargill Fabrikası, 1998’de İznik Gölü’ne yakın bir mevkide kurulması sonrasında Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı meslek odaları, Bursa Barosu ile çok sayıda sivil toplum örgütünce açılan davalarla Türkiye gündemine geldi. Bursa 2. İdare Mahkemesi, 8 Temmuz 1998’de Cargill Fabrikası’na yapı ruhsatı verilmesi aleyhine “yürütmeyi durdurma kararı” verdi ancak karar uygulanmadı. Bursa 2. İdare Mahkemesi, 12 Ocak 1999 tarihinde ikinci kez yürütmeyi durdurma kararı aldı. Cargill Fabrikası’nın inşaatı yıllar içinde tamamlanırken; Bursa 2. İdare Mahkemesi de 8 Kasım 2004’te Bursa Valiliği’nin verdiği yapı ruhsatı hakkında “iptal” kararı verdi.
Bush devreye girmişti
Son olarak Cargill Fabrikası’nın, Bakanlar Kurulu’nca “özel endüstri bölgesi” kapsamına almasıyla birlikte mevcut mahkeme kararları etkisizleştirildi.
Ancak TMMOB Yönetim Kurulu Üyesi Baki Suiçmez, mahkeme kararlarını uygulamadığı için hükümet ve ilgili kamu kurumları hakkında gerekirse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne de başvuracaklarını bildirdi.
AKP hükümetinin, Cargill Fabrikası’na hukuki bir kalkan niteliği taşıyan bu kararnamesi öncesinde, ABD Başkanı Bush’un, Erdoğan’dan fabrika lehine hukuki sorunları çözmesini istediği de gündeme gelmişti.
Arazi bedeli ödemeyebilir
Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasası, tarım arazisini amacı dışı kullananlara metrekare başına 5 YTL ödeme yapmaları şartıyla af sağlıyor. Cargill Fabrikası da, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasası uyarınca arazi bedeli olarak 1 milyon 61 bin 200 YTL ödeme yaparak aftan yararlanacaktı.
Bakanlar Kurulu kararnamesiyle “özel endüstri bölgesi” kapsamına dahil olan Cargill Fabrikası’nın araziye bedel ödeyip ödemeyeceği konusu ise tartışmalı hale geldi. TMMOB Yönetim Kurulu Üyesi Baki Suiçmez, bunun uygulamada belli olacağını vurguladı.
Milliyet – 06.07.2005]
