Sözde sigortalı çalışma anayasal bir haktır. Ulusal ve uluslararası pek çok kanunla güvence altına alınmıştır. Uygulamayan işverenlere yüksek para cezaları vardır. Ancak aşağıdaki örneklerde de görüldüğü ve çoğumuzun da yaşadığı gibi gerçekler böyle değildir. Güvencesiz çalışma en tipik özelliklerinden biri sigortasız veya eksik sigorta yatırarak çalıştırmaktır. Bunlar resmi belgelerde ve pek çok araştırmacının raporlarında anlatıldığı […]
Sözde sigortalı çalışma anayasal bir haktır. Ulusal ve uluslararası pek çok kanunla güvence altına alınmıştır. Uygulamayan işverenlere yüksek para cezaları vardır. Ancak aşağıdaki örneklerde de görüldüğü ve çoğumuzun da yaşadığı gibi gerçekler böyle değildir.
Güvencesiz çalışma en tipik özelliklerinden biri sigortasız veya eksik sigorta yatırarak çalıştırmaktır. Bunlar resmi belgelerde ve pek çok araştırmacının raporlarında anlatıldığı halde soruna çözüm bulunmaz.
Biz işçiler biliyoruz ki sorunu kendimiz dışında aramaktan bize fayda gelmiyor. Sigortamızı ve sosyal güvencemizi kazanmamızın yolu örgütlenmekten geçiyor. Ancak örgütlendiğimizde ve haklarımız ve taleplerimiz için mücadele ettiğimizde bunları kazanabiliriz.
Bayrampaşa – Tekstil fabrikası
İşyeri Terazidere’de penye dikimi üzerine. İşyerinde 40-50 kişi çalışıyor. Ancak bunların 10-15 tanesi sigortalı.
İşyerinde 2 yıldır çalışıyor. 2 ay önce sigortasız çalıştırıldığı için Sigorta Müdürlüğü’ne şikayet dilekçesi vermiş. Patronun bunu duyması üzerine işten atılmış.
İşten atıldıktan sonra Çalışma Bakanlığı Bölge Müdürlüğü’ne başvurmuş. Burada görevliler “4 ay sonra sonuç alınır” demişler.
İçerde kalan parasını almak için fabrikaya gittiğinde patron tüm alacaklarını aldığına dair kağıt imzalatmak istemiş ancak imzalamamış. Bundan sonra ne yapması gerektiğini öğrenmek istiyor.
Ümraniye İMES – Doğalgaz firması
Şubat 2004’de işbaşı yapıyor. Nisan’da evraklarını teslim edip 1 ay içerisinde sigortalarının başlatılacağı söylenmiş. Ancak patron daha sonra verdiği evrakların kaybolduğunu ve sigortasını başlatmadıklarını söylemiş. Temmuz başında Sigorta Müdürlüğü’ne gidip kendisi şikayette bulunuyor ve bu durumu patrona bildiriyor. Ardından dilekçesini geri alması için baskı görmeye başlıyor.
Temmuz sonunda iş kazası geçiriyor ve özel bir hastaneye kaldırılıyor. 15 günlük rapor almış. Kontrollerinden sonra doktorlar bel fıtığı olduğunu ve mutlaka ameliyat olması gerektiğini söylüyorlar. Ancak kazadan sonra ne patron ne de işyerinden herhangi bir yetkili arayıp soruyor. Ne yapabileceğini öğrenmek istiyor.
Kocasinan sanayi sitesi Oto tesisat fabrikası
Fabrikada 300 kişi çalışıyor. Arayan işçinin işe başlayalı 9 ay olmuş ancak sigortası işe başladıktan 3 ay sonra bildirilmiş.
Hafta içi fazladan 3-4 saat ve cumartesi günü tam gün gece yarısına kadar çalışıyorlar. Patron fazla mesai ücreti olarak + % 20 veriyor.
İşyerinde kısa bir süre önce sendikalaşma faaliyeti olmuş ve bu sebeple 10-15 kişi tazminatsız işten atılmış.
Fazla mesailerin ve çalışma saatlerinin düzenlenmesi için ne yapabileceğini ve ayrıca sendikal faaliyet yüzünden işten atılan arkadaşlarının ne gibi hakları olduğunu soruyor.
Halkalı Çuval İmalat Atölyesi
3 yıldır çalışıyor. İşyerinde toplam 63 kişi var. Çalışanlardan yaklaşık 10 tanesi patronun yakın akrabaları ve arkadaşları. Maaşı 180 milyon. SSK müfettişleri kontrol için geldiklerinde çalışanlar hemen işyeri dışına kaçırılıyor.
Artık sigortasız çalışmak istemediğini söylüyor ve sigortasını yaptırmak için ne yapması gerektiğini soruyor.
Halkalı triko fabrikası
İşyerinde toplam 50 işçi var. 8 yıldır çalışıyor. Bu süre boyunca sigortaları sürekli eksik ödenmiş. 26 şubat’da doğum iznine çıkmış ve 15 Mart’da işbaşı yapmış. Ancak işbaşı yaptıktan sonra sigortası başlatılmamış. Daha sonra sigortaları eksik ödenmeye devam etmiş.
İşyerine sigorta müfettişleri geldiğinde sigortasızlar asansöre veya bodruma gönderiliyormuş. Eksik ödenen sigortalar için nereye başvurması gerektiğini öğrenmek istiyor.
Maslak Reklam şirketi
Mart 2004’de işbaşı yapmış. Ancak sigortası hala başlatılmamış. İşe başladığı ay dışında maaşı da ödenmiyor. İşyerinde kendisiyle aynı durumda olan 7 kişi daha var.
Maaşlarını alabilmek ve sigortalarını ödetmek için nereye başvurması gerektiğini soruyor.
İkitelli fason çalışan inşaat ustası
Bir inşaat firmasının İkitelli’deki inşaatına 10 kişilik bir ekiple iş yapmaya başlamış. Geçen ay işe başlarken sigortalı çalışma üzerinden anlaşmışlar. Ancak ne sigortaları başlatılmış ne de maaşları ödenmiş.
Maaşları ve SSK’ları için ne yapabileceğini soruyor.
Küçükçekmece Türk Telekom’a Çalışan Fason Şirket
Türk Telekom’a altyapı şebekesi döşeyen taşeron şirkette teknisyen olarak çalışıyor. 1987’den beri çalışıyor ve bağlı olduğu taşeronlar sürekli değişiyor. Sadece İstanbul’da bu durumda çalışan yüzlerce işçi olduğunu söylüyor.
17 yıldır çalışmasına rağmen toplam 2-3 yıllık sigortası yatırılmış. Taşeron şirket son zamanlarda ücretleri bile ödememeye başlamış. Patron SSK müfettişlerini kandırmak için şantiyede çalışanları sigortalı yapıyor. Dışarıda çalışanlar ise kontrol edilemeyeceği için sigortasız. Bu durum karşısında ne yapabileceğini öğrenmek istiyor.