Biber gazı ve göz yaşartıcı gazlar Bu kimyasal silahlara maruz kaldığınızda hatırlayacağınız ilk şey bu durumun başınıza gelen en kötü şey olmadığı olmalı. Bu silahlar hakkında söylenenler çok kötü, çok korkutucu olabilir ama gerçekte dikkatli ve akıllıca davrandığımızda böyle bir deneyimi çok az hasarla atlatabiliriz. Buradaki bilgiler Seattle’daki WTO ve Washington’daki IMF/DB eylemlerinde edinilen deneyimlerin […]
Biber gazı ve göz yaşartıcı gazlar
Bu kimyasal silahlara maruz kaldığınızda hatırlayacağınız ilk şey bu durumun başınıza gelen en kötü şey olmadığı olmalı. Bu silahlar hakkında söylenenler çok kötü, çok korkutucu olabilir ama gerçekte dikkatli ve akıllıca davrandığımızda böyle bir deneyimi çok az hasarla atlatabiliriz. Buradaki bilgiler Seattle’daki WTO ve Washington’daki IMF/DB eylemlerinde edinilen deneyimlerin sonucudur.
Bu maddeler Nelerdir?
Göz yaşartıcı gaz (diğer adları CN, CS, CX) ve biber gazı (OC) kitleleri etkisiz hale getirmek, kişileri sindirmek amacıyla polisler ve askeri birlikler tarafından kullanılan kimyasal bileşiklerdir. Muköz membranlara (ağız içi mukozası, burun mukozası, göz ve mukoz membran içeren diğer vücut bölgeleri) ve deriye etkilidirler. İçlerinde çözücüler ve itici gazlar da bulunur. Bazı bilim adamları bu maddelerin bazılarının kansere, doğum anomalilerine, genetik mutasyonlara neden olduklarını öne sürüyor. O yüzden dikkatli olmalıyız. Seattle’da dünya ticaret örgütü eyleminde polis; bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, görsel veya duysal halüsinasyon, adet düzensizliklerine neden olabilen kalp atımını hızlandıran yüksek derecede toksik bir çözücü olan metilen klorid içeren göz yaşartıcı gazlar kullanılmıştı.
Nasıl kullanılırlar?
Göz yaşartıcı gaz ve biber gazının her ikisi de parfüm kutusuna benzer küçük teneke kutulardan sıkılabilirler. Göz yaşartıcı gaz çoğu zaman kalabalığın içine silahlarla ateşlenir. İçinde göz yaşartıcı gaz olan bu teneke kutuları hiçbir zaman çıplak elle ellemeyiniz. Özellikle ilk atıldıklarında çok sıcak olurlar. Ağır işlerde kullanılan türde iş eldivenleri işe yarar. Ve bu kutuları atmaya çalışırken gazlardan ağır şekilde etkilenebileceğinizi unutmayınız.
Nasıl etki ederler?
Göz yaşartıcı gaz ve biber gazının ikisi de deride yanıcı tarzda ağrı ve gözlerden, burundan çok miktarda sıvı gelmesine neden olurlar. Biber gazı çok daha fazla acı vermesi, birinci derece yanıklara neden olabilmesi ve vücuttan temizlenmesinin zor olması nedeniyle polis tarafından daha fazla tercih edilir. Bu gazlara maruz kaldığınızda:
• Gözlerde, burunda ve deride yanma, batma
• Görmenizi bulanıklaştıracak kadar çok miktarda göz yaşarması
• Burun akması
• Vücut salgılarının artması
• Öksürük ve nefes almada zorluk
• Dezoryantasyon, bilinç bulanıklığı, panik
• Aşırı bir öfke, kızgınlık gibi etkilerini yaşayabilirsiniz. Tüm bu etkiler geçicidir.
Göz yaşartıcı gazın etkileri 5-30 dakika içerisinde geçer. Biber gazının etki süresi ise 20 dakika ile 2 saat arasında değişir. Biber gazının etkisinin bu kadar uzun sürmesinin nedeni deriden emildikten sonra sinir uçlarında birikip yavaş yavaş salındığı içindir. Yani biber gazını derinizden temizleseniz bile etkileri bir süre daha devam eder.
Önleme
Çoğu sağlıklı insan için bu kimyasal silahların etkileri kısa süreli ve geçicidir. Fakat bazı insanlarda bu etkiler daha uzun sürebilir ve yaşamı tehdit edici boyutlara ulaşabilir. Aşağıda sıralayacağımız hastalıklara ve tıbbi durumlara sahip kişiler risk altındadır ve bu silahlara maruz kalmamaya çalışmalıdır.
• Astım, amfizem, pnömoni gibi solunum sistemi hastalıklarına sahip kişiler
• Çocuklar, yaşlılar gibi vücudun savunma sistemi zayıf kişiler
• Vücudun savunma mekanizmalarını zayıflatan kronik hastalıkları olan kişiler (kemoterapi alan, lupus hastalığı olan, HIV pozitif kişiler, radyoterapi alan ve uzun dönem kortikosteroid kullanan kişiler)
• Gebe olan, gebe olabilecek veya gebe kalmaya çalışan kadınlar (kendiliğinden düşük, doğum anomalileri olabilir)
• Emziren kadınlar (zehirleri süt yoluyla bebeklerine geçirebilirler)
• Deri (şiddetli akne, sedef hastalığı, ekzema) ve göz (konjuktivit, üveyit) hastalıkları olan kişiler
• Kontakt lens takan kişiler (kimyasalların göze etkisi artabilir)
KORUNMA:
• Yağlı kremler ve losyonlar kullanmaktan kaçının. Bunlar kimyasalların deride kalış sürelerini ve emilmelerini arttırır. (bunu üçüncü kez tekrar ediyoruz galiba ama çok önemli)
• Güneş yanığının üzerine biber gazı çok acı verir. O yüzden su veya alkol bazlı güneş kremi kullanın. Elinizde olan yağ bazlı güneş kremlerini kimyasalların etkisini arttıracağını hesaba katarak yine de kullanabilirsiniz.
• Kimyasal silahlara maruziyeti azaltmak için vücudunuzda açık bir yer bırakmayın. Bu sizi güneşten de koruyacaktır.
• Yüzün koruması için gaz maskeleri en iyisidir. Gaz maskeniz yoksa kenarları korumalı yüzücü gözlükleri de işe yarar. Ağız ve burun koruması için de elma sirkesi ile ıslatılmış bez maskeler kullanılabilir.
Nasıl davranmalı/hareket etmeli?
• Sakin olun. Panik etkilenmeyi artırır. Yavaş yavaş nefes alın ve bu durumun geçici olduğunu hatırlayın.
• Gazın atıldığını görürseniz gözlüğünüzü, maskenizi takın, oradan biraz uzaklaşın. (yüksek bir yere çıkabilirsiniz)
• Nefesinizi ağzınızdan alıp burnunuzdan verin. Arada bir öksürmeye çalışın, tükürün.
• Kontakt lensleriniz varsa kimyasallara maruz kalmamış birinden lensleri çıkartmasını rica edin.
• Gözlerinizi ovalamayın.
ÇÖZÜMLER:
Biber gazının etkilerinden korunma yollarını bulmak için çeşitli deneyler yapılmıştır. Denemeler sonucu yöntemlerin etkilenmeyi en aza indirdiğini belirtilmektedir.
• Gözler ve ağız için:
Kimyasallara maruziyetten hemen sonra gözleri yıkamak için yarı su, yarı sıvı antiasitle hazırlanmış bir solüsyon kullanılabilir. Yalnız bu işlem için eğitim almanız gerekmektedir. Yanlış yaptığınızda zararlı olabilir.
Ağız dekontaminasyonu için bu sıvıdan bir yudum alıp ağzınızı çalkalayın, sonra tükürün. Yutmayın.
• Deri için:
Etkilenen küçük bölgeler için mineral yağı denilen sıvı parafin, sıvı vazelin gibi bir maddeyi kullanabiliriz. Küçük bir bez parçasına sıvı vazelini sürün. Bunu etkilenen bölgeye tatbik edin. Arkasından hemen alkol ile o bölgeyi temizleyin. Sıvı vazelinin 30 saniyeden uzun süre deride kalmamasına dikkat edin. Daha uzun süre kalırsa kimyasalların etkisini arttırabilir.
• Eylem sonrasında üstünüzdeki kıyafetleri çıkartın dayanabileceğiniz soğuklukta suyla duş alın. Kıyafetleri güçlü deterjanlarla yıkayın. Bu kimyasallar toksik etkilidir ve siz onları temizlemediğiniz sürece sizi ve etrafınızdakileri zehirlemeye devam eder. Temizleyene kadar yüzünüze, gözünüze, diğer insanlara, mobilyalara, koltuklara dokunmayın.
Çantamızda neler olmalı?
Yanımızda getirmemiz gerekenleri temel ihtiyaç olanlar ve ikincil olarak ihtiyaç duyabileceklerimizi olarak ikiye ayırdık. Eyleme katılacak herkesin en azından temel ihtiyaç çantasında bulunması gerekenleri getirmesinin yararlı olacağını düşünüyoruz. Çantamızın içinde nelerin olduğu kadar onları nasıl yerleştirdiğimiz de önemli. İhtiyaç anında malzemelere en kısa zamanda ulaşmak için kendimize göre bir düzen yapmalıyız. Sırt çantaları taşımaları kolay olduğu, koşarken bizi engellemediği için tercihimiz.
• Temel ihtiyaç malzemeleri:
– Su (en az 2 litre, ağızları iyi kapanan plastik şişelerde)
– Latex ve latex olmayan eldivenler
– Gazlı bez (2-3 paket)
– Anti asit ve su karışımı (1:1 oranında karıştırılmış)
– Bandajlar (küçük, orta, büyük boy)
– Antiseptik solüsyon (iodine, tentürdiyot)
– Flaster
– Kalem, kağıt, kol saati
– Güneş kremi (alkol veya su bazlı)
– Sıvı vazelin ve alkol (nasıl kullanacağınızı tekrar gözden geçirin.)
– Bol enerjili kuruyemiş, bisküvi, çikolata gibi yiyecekler,
– Elma sirkesine batırılmış bandana/maske (sık sık değiştirmeniz gerekebilir, o yüzden bir kaç tane)
– Çatal iğne
• İkincil ihtiyaçlar (burada yazanları herkesin yanında taşıması biraz zor. O yüzden ihtiyaç duyduklarınızı seçiniz. Ya da gruptan birisi gerekli olanları yanında taşısın.)
– astım inhaleri
– epinefrin
– topikal antibiyotikli krem
– plastik poşette temiz tişört
– fazladan plastik poşetler
– kibrit
– yüzücü gözlüğü