Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Yardımcı, son on yılda ormanlardaki insan faaliyetlerinin artması sonucu hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların yüzde 63 oranında arttığını söyledi
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Yardımcı Yardımcı, insanlara bulaşan enfeksiyon hastalıkların yaklaşık yüzde 60’ının hayvanlardan kaynaklandığını belirtti.
Yardımcı, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Afrika’da yapılan bir çalışmasında son 10 yılda zoonotik hastalıkların (hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar) yüzde 63 oranında arttığının belirlendiğine dikkat çekerek şöyle dedi:
Özellikle son 1 yıl içerisinde de bu artış yüzde 50 oranında olmuş. Hastalıklara baktığınız zaman bunların çoğunun ebola, bazı kanamalı virüs hastalıkları, şarbon da dahil olmak üzere birtakım hastalıklar olduğunu biliyoruz.
Bunun nedenlerine de bakıldığında; Afrika nüfusun en çok arttığı kıtadır. Bunun sonucunda da şehirleşme çok fazla oluyor. Şehirleşme fazla olunca ormanlara giriliyor. Nüfus arttıkça açlık fazla oluyor. İnsanlar gıdalara ulaşabilmek için ormanlarda normalde temas edemeyeceği hayvanlarla temas etmeye, hatta bunları yemeye başlıyorlar. Bu da yaban hayatında normalde insanın karşılaşmayacağı virüslerle karşılaşıp, bunların insanda evrilmesi ve yeni hastalıkların ortaya çıkmasına neden oluyor. Bunlar da zoonotik hastalıklar oluyor.
Yardımcı, orman yangınları ve sel felaketlerinin etkilerine de dikkat çekerek sözlerine şöyle devam etti:
Örneğin ormanın yanması orada başka bir yapının oluşmasıdır. Orman yanınca geride çalılar kalıyor ve buraya fareler geliyor. Fareler değişik hastalıkları taşıyorlar. Ormanların tahrip edilmesi sonucunda meydana gelen yapıya kemirgenler, fareler gelerek, değişik hastalıkların ortaya çıkmasına da neden olabiliyorlar. Bu nedenle ‘tek sağlık’ sistemi; anlattığım şekilde merkeze insan, hekim, veteriner hekim koyarak diğer meslek gruplarıyla birlikte bir sistem kurulması gerekiyor. Bu kavram üzerinden sistem kurulması gerekiyor.
COVID-19 pandemisi, hatta daha önceki hastalıkları da sayabiliriz; kuş gribi, influenza, domuz gribi hepsinde bir hayvan ismi dile getiriyoruz. Görülüyor ki bunlar sadece hastanede insan hekimlerinin çözebileceği bir durum değil. Dolayısıyla ‘tek sağlık’ konusunun kavramı çok geniş. Bununla ilgili veteriner hekimlerinin çok fazla açıklamaları vardı. Özellikle COVID-19 pandemisi ortaya çıkıktan sonra bu konunun insan hekimi, hayvan hekimi yani veteriner hekim ile aynı zamanda çevreyle ilgili olan unsurların konusu olduğu ortaya çıktı.
Prof. Dr. Yardımcı, ayrıca erken uyarı sistemlerinin kurularak, ormandaki riskli bölgelere insanların girmesinin engellenmesi ve yeme alışkanlıkları ile ilgili bazı şeylerin değiştirilmesi gerektiğini kaydetti.
Kaynak: T24/DHA